Meer dan ooit hebben we het over ‘de gezonde stad’. Door Corona is de aandacht komen te liggen op voldoende openbare ruimte om de 1,5 meter afstand te handhaven en mogelijkheden voor wandelen in het groen. Maar wat is, ook als we verder kijken dan Corona, een ‘gezonde’ stad eigenlijk? En welke maatregelen kunnen we in onze leefomgeving toepassen om een stad ‘gezond’ te maken? Het antwoord op deze vragen hebben Evy de Kort en Dave Alberts de afgelopen maanden onderzocht, door gemeentelijk beleid en plannen te bestuderen, voorlopers te interviewen en de Nederlander te bevragen. Ruim 500 mensen namen deel aan de enquête over de gezonde leefomgeving.
Op basis van omgevingsvisies- en plannen, gesprekken met experts en wetenschappelijk onderzoek, zien we dat er redelijke eensgezindheid bestaat over de bouwstenen van gezondheid in de stad. Wij onderscheiden de volgende:
Het creëren van een omgeving met een minimumniveau aan lucht- en geluidskwaliteit (milieukwaliteit);(2) een maatschappij waaraan iedereen kan deelnemen en toegang heeft tot faciliteiten (inclusiviteit); (3) het stimuleren van wandelen en fietsen, ten koste van de auto (actieve mobiliteit);
Het gemakkelijk ontmoeten van mensen (sociale interactie);
Het stimuleren van beweging en rust (recreatie);
De aanwezigheid van groen (vergroening);
De nabijheid van gezonde voeding (voedselomgeving).
Als we de Nederlander vragen hoe belangrijk ze een gezonde stad vinden, is het antwoord duidelijk. Ruim 80% van de Nederlandse bevolking vindt het belangrijk in een leefomgeving te wonen die bijdraagt aan gezondheid. 70% denkt dat we met de slimme inrichting van steden ook positief kunnen bijdragen aan de gezondheid van mensen. Werk aan de winkel dus. Maar waar zetten we op in?
Het belangrijkste element voor een gezonde stad is voor de Nederlander een minimumniveau aan lucht- en geluidskwaliteit. Dit kan bijvoorbeeld bereikt worden door een verbod op houtkachels en het verlagen van de maximumsnelheid van auto’s. Een tweede prioriteit is de aanwezigheid van groen.
Buiten voelen we ons gelukkiger dan binnen door onze innerlijke liefde voor de natuur (biophilia) dat ons onder andere gelukkiger, productiever, creatiever, gemotiveerder en geconcentreerder maakt. Daarnaast vervult groen een belangrijke rol in het voorkomen van wateroverlast, het vergroten van de biodiversiteit in de stad en biedt het diverse recreatiemogelijkheden.
Een leefomgeving met een goede milieukwaliteit en veel groen is dus noodzakelijk om bewoners het gevoel te geven dat ze in een gezonde stad wonen.
Ook ruimte om te wandelen en fietsen wordt gezien als onderdeel van de gezonde leefomgeving. De Nederlander ziet dit graag terug in hun leefomgeving, ook als dit ten koste gaat van de auto. Ruim 70% van de Nederlandse bevolking vindt veilige wandel- en fietspaden belangrijk. De routes moeten kort en herkenbaar zijn. Ook de nabijheid van openbaar vervoer is een belangrijke maatregel in de duurzame leefomgeving.
Om te voldoen aan de wensen van de Nederlandse bevolking, moeten gemeenten en projectontwikkelaars in hun gebiedsontwikkelingsproces maatregelen implementeren die bijdragen aan de gezonde stad. Net zoals voor andere thema’s geldt dat een hoog ambitieniveau uitdagingen met zich meebrengt op het gebied van kosten, organisatie en planning. Belangrijk is daarom dat er keuzes gemaakt worden. Bij Over Morgen weten we welke maatregelen gewaardeerd worden door verschillende leefstijlgroepen en hoe het thema gezondheid zich verhoudt tot andere thema’s als duurzame mobiliteit, klimaatadaptatie & biodiversiteit, duurzame energie en circulariteit. Ook voor deze thema’s is onderzocht hoe zij volgens de Nederlandse bevolking het beste een plek kunnen krijgen in de leefomgeving.
