Onze gezondheid gaat steeds verder achteruit. Het is moeilijk om daar één oorzaak voor te benoemen, het is een combinatie van factoren. Zo beweegt 56% van de Nederlanders te weinig. Dat begint al van jongs af aan. In de afgelopen 30 jaar is het gemiddeld aantal speeluren van een kind drastisch gedaald van 15.000 naar slechts 1.700 uur. En een derde van de Nederlanders leeft in omstandigheden die stressvol kunnen zijn, wat leidt tot mentale klachten of verlies van productiviteit. Eén van de oplossingen voor dat probleem ligt in de openbare ruimte: een beweegvriendelijke en inclusieve inrichting draagt bij aan een actiever en gezonder Nederland. Als we met z’n allen vaker naar buiten gaan, meer bewegen en elkaar ontmoeten, zal de fysieke en mentale gezondheid verbeteren.
Het is dus erg belangrijk om hier aandacht voor te hebben. Verdelingen en inrichtingen van de openbare ruimte kun je maar één keer doen. Deze keuzes zijn onomkeerbaar of kosten erg veel tijd en geld om aan te passen. Maar hoe doe je dat nou, een gezonde leefomgeving creëren? Susan Groot Jebbink en Kim Maas, aanjagers van de gezonde en veilige stad, geven je drie aanbevelingen voor het ontwikkelen van de gezonde leefomgeving.
Het is essentieel om ruimte voor groen op te nemen in beleid en gebiedsontwikkelingen. Waarom werken we wel met een parkeernorm en niet met een norm voor groen in onze stad? Voldoe aan de ambitieuze groene 1-20-300 regel, opgesteld door Joeri Meliefste: vanuit ieder huis zicht op 1 boom, 20 procent kroonbedekking en 1 HA aaneengesloten groen binnen 300 meter.
Zorg voor een aansluitend groennetwerk. Gebruik de norm niet als harde randvoorwaarde, wel om de waarde van groen goed te verankeren. Groen is gezonder dan grijs, een groene leefomgeving kan de gezondheid en het welzijn van inwoners beschermen én bevorderen. Groen koelt (hittestress ↓), kan zuiveren en dempen (luchtkwaliteit ↑, geluidsoverlast↓) en vermindert stress.
Creëer aantrekkelijke speel- en ontmoetingsplekken. Richt speelplekken in waar spel op een interactieve en creatieve manier kan ontstaan, zoals natuurspeeltuinen, en vermijd traditionele, voorspelbare speeltuinen. Ontwerp ontmoetingsplekken die geschikt zijn voor alle leeftijden, ook voor ouderen.
Werk daarbij vanuit de kansen die bewoners hiervoor aandragen. Door aan te sluiten op de wensen van bewoners, kan een beweegvriendelijke omgeving ontworpen worden die goed gebruikt wordt. Onderzoek laat ook zien dat stress over inkomen en werk (of het ontbreken daarvan) een negatief effect heeft op een gezonde leefstijl en daarmee ook op de behoefte om te bewegen. Het is daarom van groot belang om ook dit aspect goed in ogenschouw te nemen bij buurtonderzoek en gesprekken met bewoners over een gezonde en beweegvriendelijke inrichting van de buitenruimte.
Leefbaarheid staat voor variëteit in voorzieningen binnen wandel- of fietsafstand en afwisseling tussen rust en reuring. Door een mix van functies zijn er mensen op straat en ontstaat een buurt die leeft.
We moeten ons beseffen dat normen niet altijd het gevoel van een leefbare omgeving weerspiegelen. Vanuit ons werk zien we dat het gevoel van leven in een ongezonde leefomgeving een grote impact heeft op bewoners. Ook wanneer er geen wettelijke normen worden overschreden. Door de beleving in kaart te brengen, ontstaat inzicht in kansrijke oplossingen om de leefbaarheid te vergroten.
