Op 1 januari 2023 ontstaat dus een omgevingsplan van rechtswege. Dit dient vervolgens gewijzigd te worden om het in de loop naar 2030 geheel te voldoen aan de Omgevingswet. Het besluit waarbij de wijziging van een omgevingsplan wordt vastgesteld zal meestal bestaan uit drie delen. In hoofdstuk 3 is dit al even kort aan de orde geweest.

Motivatie

In deel een van het vaststellingsbesluit wordt om welke redenen het omgevingsplan wordt vastgesteld of aangepast gemotiveerd. In dat deel wordt bijvoorbeeld aangegeven op welke onderdelen een omgevingsplan wordt aangepast en wordt verwezen naar voor die wijzigingen relevant beleid uit de omgevingsvisie van gemeente, provincie of Rijk. Er wordt toegelicht op welke wijze gevolg is gegeven aan de toepasselijke instructieregels en instructies van de provincie en het Rijk. Er wordt gemotiveerd om welke redenen het besluit bijdraagt aan een evenwichtige toedeling van functies aan locaties en er wordt aandacht geschonken aan de wijze waarop met ingekomen zienswijzen is omgegaan. Ter onderbouwing van de motivering kunnen ook allerlei onderzoeksgegevens en bescheiden als bijlage aan dit deel van het vaststellingsbesluit verbonden zijn. Dit deel van het vaststellingsbesluit zal dus overeenkomsten vertonen met het algemene deel van de toelichting bij andere verordeningen en met de toelichting bij een (voormalig) bestemmingsplan.

NvT Omgevingsbesluit, H3 Doorsnijdende thema’s; Stb. 2018, 290.

Regels

Het tweede deel van het vaststellingsbesluit bestaat uit de regels die deel gaan uitmaken van het feitelijke omgevingsplan. In dat deel wordt (vergelijkbaar met een wetswijziging of de wijziging van een verordening) aangegeven op welke wijze het omgevingsplan wordt aangepast. Er wordt ook aangegeven welke regels worden toegevoegd, geschrapt, gewijzigd, vervangen door andere regels of dat het werkingsgebied voor een bepaalde regel wordt gewijzigd. Ook wordt als onderdeel van de regels door coördinaten vastgelegd voor welke locatie(s) de regels gelden.

Dit deel van het besluit wordt opgenomen in de geconsolideerde (doorlopende) versie van het omgevingsplan dat gemeenten digitaal beschikbaar moeten stellen en vormt de basis voor de via de Landelijke Voorziening van het Digitaal Stelsel Omgevingswet raadpleegbare verbeelding en regels.

NvT Omgevingsbesluit, H3 Doorsnijdende thema’s; Stb. 2018, 290.

Wijzigingen

Het derde deel van het vaststellingsbesluit bestaat uit de wijzigingen die worden aangebracht in de geconsolideerde toelichting die bij voorkeur bij elke regel uit het omgevingsplan wordt gegeven. Dit deel van het vaststellingsbesluit komt dus sterk overeen met de artikelsgewijze toelichting zoals die bij andere verordeningen gebruikelijk was. Bij elke wijziging van regels in het omgevingsplan wordt ook de toelichting op die regels geactualiseerd en opgenomen in de geconsolideerde, digitaal raadpleegbare versie van het omgevingsplan.

NvT Omgevingsbesluit, H3 Doorsnijdende thema’s; Stb. 2018, 290.

Consolidatie

Het omgevingsplan zelf bestaat alleen uit de regels uit het tweede deel van het vaststellingsbesluit, waaronder de voor die regels geldende coördinaten. De tweede delen van alle opeenvolgende vaststellingsbesluiten vormen samen het actueel geldende omgevingsplan waaraan rechten en plichten kunnen worden ontleend. De geconsolideerde versie van het omgevingsplan – dat wil zeggen de versie waarin alle opeenvolgende wijzigingen zijn verwerkt – wordt langs digitale weg beschikbaar gesteld. De in het eerste deel van de vaststellingsbesluiten opgenomen motivering en de daarbij behorende gegevens en bescheiden over bijvoorbeeld onderzoek en zienswijzen maken geen deel uit van het omgevingsplan. Dat geldt ook voor de artikelsgewijze toelichting uit het derde deel van het vaststellingsbesluit. Deze delen van het omgevingsplan zijn, net als de toelichting bij een bestemmingsplan en de (artikelsgewijze) toelichting bij andere algemeen verbindende voorschriften, niet juridisch bindend. Wel kunnen deze delen uiteraard een rol spelen bij de interpretatie van de regels van het omgevingsplan.

NvT Omgevingsbesluit, H3 Doorsnijdende thema’s; Stb. 2018, 290.

Naast de geconsolideerde versie van het omgevingsplan zijn ook alle opeenvolgende vaststellingsbesluiten volledig langs digitale weg beschikbaar gesteld. Bij het raadplegen van de geconsolideerde versie van het omgevingsplan kan per regel het volledige achterliggende vaststellingsbesluit worden opgevraagd en geraadpleegd via het digitale stelsel (omgevingsloket) op https://www.overheid.nl.

Daarbij zullen in het Digitaal Stelsel Omgevingswet wel bijzondere functionaliteiten worden opgenomen om in de locatiegerichte raadpleegbaarheid en verbeelding van het omgevingsplan te voorzien.

NvT Omgevingsbesluit, H3 Doorsnijdende thema’s, Stb. 2018, 290.

Let op: ruimtelijke plannen van voor de inwerkingtreding van de Omgevingswet zijn ook te zien in Regels op de kaart.

Zie https://iplo.nl/digitaal-stelsel/omgevingsloket/regels-kaart.

Met de Omgevingsregeling is de werkwijze voor de geocoördinaten en de te hanteren ondergronden gegeven. Ook zullen regels worden gesteld over de ordening en opzet van het omgevingsplan en de wijze waarop raadpleging moet kunnen plaatsvinden.

NvT Omgevingsbesluit, H3 Doorsnijdende thema’s, Stb. 2018, 290.

Geconsolideerd omgevingsplan

De consequentie van één omgevingsplan is natuurlijk wel dat als de gemeenteraad voor een deel van het grondgebied de functie of regels wijzigt, dit een partiële actualisering is van het gehele omgevingsplan, in plaats van een totaal nieuw omgevingsplan voor een deelgebied.

J.R. van Angeren, ‘Het omgevingsplan in de Omgevingswet’. Tijdschrift voor Omgevingsrecht, 2016-1-2, p. 4-26.

Een interessante vraag vanuit rechtsbeschermingsperspectief is dan natuurlijk of bij zo’n partiële actualisering van het omgevingsplan het gehele plan weer ter discussie kan worden gesteld of alleen de partiële actualisering. De regering beantwoordt die vraag in de laatstbedoelde zin met een doelredenering. De regering stelt dat, gelet op de in beginsel gemeentebrede reikwijdte van het omgevingsplan, het niet werkbaar zou zijn als bij elke (geringe) aanpassing van het omgevingsplan alle regels uit het omgevingsplan binnen de gehele gemeente (opnieuw) voor beroep vatbaar zouden worden. Alleen de inhoud van het betrokken vaststellingsbesluit is voor beroep vatbaar, aldus de regering. De delen van het omgevingsplan die ongewijzigd blijven en die dus ook geen deel uitmaken van de in het vaststellingsbesluit opgenomen wijzigingen, zouden niet vatbaar zijn voor beroep.

Nota naar aanleiding van het verslag Kamerstukken II 2014-2015, 33 962, nr. 12, p. 163 en Nota naar aanleiding van het nader verslag Kamerstukken II 2014-2015, 33 962, nr. 23, p. 42.

Vaststellingsbesluit

Het besluit tot vaststelling van het omgevingsplan is veelomvattend, waardoor het gewenst is dat de voorzieningenrechter op maat kan besluiten welk deel van het besluit de eventuele schorsing betreft.

MvT Omgevingswet, Kamerstukken II 2013-2014, 33 962, nr. 3, p. 234.