Op 13 oktober diende minister Schouten het wetsvoorstel ‘Stikstofreductie en natuur-verbetering’ in bij de Tweede Kamer. Van leden ontvingen we diverse vragen over wat er in het wetsvoorstel staat en wat dit betekent voor de leden van Bouwend Nederland? Daarom lichten we het wetsvoorstel graag nader toe.
Het kabinet verplicht zichzelf om in 2030 50% van de natuur in stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden op een gezond niveau te brengen. Hiervoor moet de stikstofuitstoot met 26% afnemen.
Hiervoor is bijna 3 miljard euro beschikbaar voor natuurherstel en -versterking.
Twee miljard euro voor (bron)maatregelen om de stikstofuitstoot van landbouw, verkeer, bouw en industrie te verminderen.
Daarbovenop is voor de bouwsector 1 miljard euro gereserveerd om de gedeeltelijke vrijstelling voor bouwactiviteiten mogelijk te maken. Hiervoor komen subsidies om bestaand materieel te vervangen of om te bouwen naar emissievrij / -arm. Ook wordt het ingezet voor innovatie en ontwikkeling van emissievrij materieel, en verbetering van de bouwlogistiek. Deze plannen werkt Bouwend Nederland dit najaar samen met de sector en het kabinet uit.
Elk jaar wordt het effect van de bronmaatregelen getoetst, en elke twee jaar of de natuur voldoende herstelt.
De wet regelt een gedeeltelijke vrijstelling van de Natura2000-vergunningsplicht voor activiteiten van de bouwsector in de aanlegfase.
De gedeeltelijke vrijstelling voor de bouwsector is in het wetsvoorstel gekomen door druk vanuit de Tweede Kamer, en door aanhoudend aandringen van Bouwend Nederland. Zonder deze inspanningen waren deze vrijstelling en bijbehorende middelen voor de bouwsector niet tot stand gekomen.
Het kabinet trekt met name de bouw van woningen weer vlot. Voor de infrasector houdt Bouwend Nederland grote zorgen.
De invoering van een drempelwaarde (als een project onder een bepaalde mol/ha/jr zou blijven zou geen vergunning nodig zijn) is in het definitieve wetsvoorstel vervangen door een gedeeltelijk vrijstelling. De vrijstelling houdt in dat tijdelijke bouwactiviteiten, door hun beperkte bijdrage aan de totale stikstofdepositie, worden vrijgesteld van een vergunningplicht. Er geldt dus geen drempelwaarde. Welke bouwactiviteiten die vrijstelling krijgen en hoe de vrijstelling procedureel in de vergunningaanvraag wordt geregeld, wordt uitgewerkt in een algemene maatregel van bestuur. Wel is het te verwachten dat de huidige uitgebreide berekeningen en toetsen voor de stikstofdepositie voor bouwactiviteiten in de aanlegfase sterk worden gereduceerd/vervallen.
De vrijstelling is voor de aanlegfase van projecten, en niet voor de gebruiksfase. Onder de gebruiksfase vallen projecten die een structurele verandering in de stikstofuitstoot veroorzaken. Denk hierbij aan de aanleg van nieuwe wegen of grote gebiedsontwikkelingen.
Om deze projecten toch uit te kunnen voeren is het noodzakelijk dat extra maatregelen worden genomen die stikstofruimte creëren. Het kabinet heeft hiervoor bijvoorbeeld de 100 km/uur maatregel en warme sanering van varkenshouderijen ingezet om 7 geprioriteerde Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (MIRT)-projecten te kunnen uitvoeren. Echter, minister Van Nieuwenhuizen heeft op 7 oktober in een brief aangegeven dat deze maatregelen onvoldoende zijn om 5 van de 7 projecten te kunnen uitvoeren. Deze ruimte moet – linksom of rechtsom - worden gevonden door extra verplichtende maatregelen bij andere vervuilende sectoren als de landbouw, industrie en verkeer.
Zolang de wet niet door de Tweede en Eerste Kamer is behandeld en goedgekeurd, en door de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit een algemene maatregel van bestuur (een besluit van de regering waarin regels uit een wet verder worden uitgewerkt) is vastgesteld, verandert er niets in de vergunningaanvraag en -verlening. Daarom dringt minister Schouten aan op een spoedige behandeling in de Tweede Kamer, in ieder geval voor het kerstreces. Bouwend Nederland dringt ook aan op een spoedige behandeling en zal in ieder geval daarop vooruitlopend de Kamerleden actief benaderen en van informatie voorzien.
Bouwend Nederland zal actief met de departementen meedenken en suggesties doen voor de inhoud van de algemene maatregel van bestuur voor de vrijstelling en voor de inhoud van het gezamenlijk te sluiten convenant over stikstofreductie in de bouw- en infrasector. Naar verwachting zal de amvb eind november gereed zijn.
De uitkomst van het politieke proces is onzeker, evenals de uitkomst van (lopende) procedures bij de Raad van State.
Het kabinet geeft aan dat zij op dit moment een reductie van 26% van de binnenlandse stikstofuitstoot in 2030 als het maximaal haalbare en betaalbare acht. De Raad van State heeft in haar advies op dit wetsvoorstel aangegeven dat zij een reductie van 50% van de binnenlandse stikstoofuitstoot haalbaar acht en het kabinet niet voldoende motiveert waarom dat niet mogelijk zou zijn.
Het vasthouden aan de 5 kilometer afkapgrens voor wegenprojecten zal op bezwaar stuiten. Binnenkort zal de Raad van State uitspraak doen in de bezwaarprocedures bij enkele infrastructuurprojecten (waaronder de ViA15). Het hanteren van de afkapgrens is daarbij als bezwaar opgevoerd. De uitspraak van de Raad van State zal een doorwerkend effect hebben.
Lees ook onze reactie van 13 oktober: Infrasector onvoldoende geholpen met stikstofaanpak kabinet, woningbouw uit vergunningenmoeras
