In de Landelijke handhavingsstrategie (LHS) is op p. 8 enkel vermeld dat bij recidive strenger opgetreden kan worden. Niet uitgewerkt wordt wat hier precies onder valt.
In de vanwege de Omgevingswet komende LHSO (p. 14) is meer beschreven hieromtrent. Recidive: de normadressaat was al eerder in de fout gegaan en eerdere herstelsancties en/of een bestuurlijke boete hadden een onvoldoende preventief effect. Omdat het hier een beleidsmatige afweging betreft, zijn (algemene of domeinspecifieke) afspraken mogelijk over wat onder recidive wordt verstaan: herhaling van dezelfde overtreding, van eenzelfde type overtreding (en wat dat dan is) of van een overtreding in het betrokken domein – en alles daartussen. Bij het bepalen van recidive worden ook overtredingen meegenomen uit andere regio’s, ook overtredingen uit aangrenzende landen of het verdere buitenland kunnen worden meegenomen.
In de nieuwe Leidraad handhavingsacties en begunstigingstermijnen, versie 2023, die de LHSO verder invult, wordt nog concreter ingegaan op recidive (zie p. 4). Omdat recidive duidt op slecht naleefgedrag en daarmee afbreuk wordt gedaan aan de belangen die met de wet- en regelgeving worden beschermd, is het noodzakelijk om stevig op te treden. Dit kan één van de redenen zijn om stappen in het handhavingsproces te versnellen of een hogere handhavingsbeschikking op te leggen. Voor recidive is niet noodzakelijk dat de overtreding wordt herhaald binnen dezelfde gemeente. Ook herhaling van een overtreding binnen een andere gemeente of provincie kunnen worden aangemerkt als recidive. Recidive kan ook ontstaan als:
nog geen vijf jaar verstreken zijn sinds het plaatsvinden van de vorige overtreding, en;
eerder een voornemen tot handhavend optreden verzonden; dit voornemen heeft geleid tot het ongedaan maken van de overtreding, of;
eerder een proces-verbaal opgemaakt is dat heeft geleid tot een onherroepelijke strafbeschikking.
Het hoeft niet specifiek te gaan om hetzelfde overtreden voorschrift of artikel. Recidive ontstaat ook bij eerdere overtreding binnen hetzelfde omgevingscompartiment (bijvoorbeeld bodem, welstand, water etc.) die voor de beoordeling van de voorliggende overtreding relevant zijn.
In jurisprudentie van de ABRvS is overigens ook al uitgemaakt dat bij een last onder dwangsom die niet tot beëindiging van de overtreding heeft geleid een dubbel zo hoog maximaal dwangsombedrag mag worden toegepast: zie bijvoorbeeld ABRvS 10 september 2014, ECLI:NL:RVS:2014:3368 en ABRvS 19 april 2017,
ECLI:NL:RVS:2017:1100. Ook hoeft dan in veel gevallen niet meer eerst gehoord te worden (een voornemen LOD te worden verzonden) en kan dus worden doorgepakt: dit volgt uit art. 4:11, sub b Awb. Er mogen dan wel geen nieuwe feiten of omstandigheden aan de orde zijn: zie ABRvS 12 augustus 2015, ECLI:NL:RVS:2015:2559.
