Mijn eigen gemeente, Alphen aan den Rijn, organiseerde onlangs de Week van de Leefomgeving. Prachtige campagne: overal posters van gewone mensen bij hun koffiezetapparaat, met de boodschap: ‘U zet de koffie, wij (van de gemeente) nemen de koekjes mee, voor een goed gesprek aan uw keukentafel over uw visie op de leefomgeving’. Ik overwoog me aan te melden, want juist die week publiceerde de kerk tegenover ons huis totaal onaangekondigd grootse bouwplannen. Participatie door de initiatiefnemer à la de Omgevingswet? Nul komma nul.
Prima aanleiding om eens met leefomgevingsambtenaar te koffieleuten over de kansen en uitdagingen van mijn wijk. Maar ja. Druk met werk, herfstvakantie, klusweekend thuis, u weet hoe dat gaat. Meedenken met de gemeente heeft zelden prioriteit. Totdat er goedkeuring komt voor het kappen van die beschermde boom bij de kerk. Dan is een bezwaar snel ingediend.
Toch zullen we met zn allen een ommezwaai moeten maken; het vormgeven van de leefomgeving echt gaan oppakken als een gezamenlijke en maatschappelijke opgave. Dat is nodig om de energietransitie en een circulaire economie voor elkaar te krijgen en zelfs om het maatschappelijk onbehagen te verminderen, stelt het het Planbureau voor de Leefomgeving in het essay
Omgevingsbeleid op een tweesprong
. Dat onbehagen wordt immers gevoed doordat groeiende verschillen in opleiding, inkomen, regio en etnische achtergrond ook geografisch zichtbaar worden. De territoriale ongelijkheid tussen Randstad en Randland. De tweesprong waarop we staan is de keuze tussen de omgevingsvisie benutten als kans voor de energieke samenleving, of te benaderen als systeemverandering. Dat laatste dreigt te gebeuren, nu Omgevingswetdiscussies vooral gaan over beleidssectoren, transities en systemen, aldus de opsteller van het
PBL
-essay, Ries van der Wouden. Tussen systeem- en leefwereld gaapt voor bewoners een immense kloof.
Volgens
PBL
-directeur Hans Mommaas, die het essay onlangs lanceerde op een Omgevingswetcongres, biedt de omgevingsvisie gemeenten, provincies en de rijksoverheid een uitgelezen kans om te samenleving te laten nadenken en meebeslissen over de grote opgaven in de leefomgeving. Denk dus na over de vragen hoe je complexe onderwerpen als duurzaamheid en energietransitie concreet maakt en bij mensen thuis brengt en hoe je het nieuwe samenspel in de relatie overheid markt samenleving vormgeeft, luidt het advies.
Tja. Was dat koffie-met-koekbezoek van mijn gemeente toch best een goed begin.
