Gisteren was het Prinsjesdag. Er wordt 290 miljoen euro uitgetrokken voor de bouw van 51.000 woningen. Heel goed natuurlijk, maar biedt dat compensatie voor het gebrek aan centrale regie in de sector? Tijd om het Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (VROM) nieuw leven in te blazen! Maar vinden hoogleraar Peter Boelhouwer en Heijmans CEO Ton Hillen dat er méér nodig is om de woningnood op te lossen?
De bouw kampte ook het afgelopen jaar weer met veel problemen. Dat is voelbaar in de maatschappij. “Het belangrijkste is toch het tekort aan woningen, dat is de laatste vijf of zes jaar opgelopen tot 4,2%, en dat blijft de komende twee jaar nog verder oplopen”, vertelt Peter Boelhouwer, hoogleraar woningmarkt aan de TU Delft. “Daarnaast speelt de betaalbaarheid een rol, zowel van koop- als huurwoningen.” Betaalbaarheid, toegankelijkheid en aanbod zijn daarmee de grootste uitdagingen. De bouw is dus in een precaire positie. Maar hoe is dat gekomen?
Deze problemen komen natuurlijk niet uit de lucht vallen. Een gebrek aan consequente regelgeving is een fatale factor, aldus Ton Hillen, directeur van bouwbedrijf Heijmans. “Zorg dat we de regels een aantal jaar hetzelfde houden. De geluidsnormen in de nieuwe omgevingswet helpen bijvoorbeeld niet bij het doorvoeren van standaardisering”, legt hij uit. “Als je kijkt naar de wederopbouw, de groeikernen en de Vinex zie je dat we altijd als maatschappij hebben geïnvesteerd in dit soort grote ontwikkelingen”, zegt Boelhouwer. “Daar zijn we mee gestopt. De belangrijkste reden is de crisis van 2008. Toen speelde de discussie of locatieontwikkeling te risicovol was, en we hebben destijds besloten om te stoppen. Er is toen een gat gevallen van tien jaar, en daar komen we nu volop in terecht.” Dat gat moet gedicht worden, maar hoe?
“Ik ben al jaren een groot voorstander van de terugkeer van de VROM, waarin we het milieu, de ruimtelijke ordening en de volkshuisvesting onder centrale regie plaatsen”, verklaart Hillen. “We moeten verder gaan industrialiseren, met uniforme regelgeving, en we moeten consequent zijn daarin. Dan kun je het betaalbaar maken voor de consument.” Boelhouwer legt uit dat we “veel druk hebben op de open ruimte: onderbedeelde natuur, circulaire en minder intensieve landbouw, waterberging, energielandschappen en natuurlijk woningbouw. Dat moet je op een slimme manier combineren en daar heb je nationale regie bij nodig.” VROM dus, maar dat is in 2010 opgeheven. Een heropleving van het ministerie verlicht volgens Boelhouwer en Hillen echter niet alle druk.
De twee zetten ook vraagtekens bij het huidige financiële beleid rondom de woningmarkt. Boelhouwer vraagt zich af “moeten we in dertig jaar überhaupt een huis aflossen, moet dat niet veertig jaar worden.”?” Bovendien, vult Hillen aan: “Nederlanders worden ouder, de AOW gaat later in en pensioenen worden meer belast. Waarom moeten we dan in dertig jaar een huis aflossen.”. De discrepantie tussen wetgeving en maatschappelijke noden is voor de Heijmans-directeur duidelijk: “Ook de jeugd moet, net als wij, de gelegenheid hebben om vermogen op te bouwen met het eigendom van een huis. Dat is nu niet mogelijk.”
Meer weten? Luister dan de uitzending van BNR Bouwmeesters van 14 september terug over Waar is VROM als je ‘t nodig hebt?
