"Onze Natura 2000-gebieden herbergen de Nederlandse topnatuur. Iemand die iets wil ondernemen nabij zoân Natura 2000-gebied, dient met deze natuur rekening te houden. Zoals inmiddels vast bekend, kunnen bouwprojecten zorgen voor een toename van de stikstofdepositie. Toen het PAS nog bestond, was er een grenswaarde voor de hoeveelheid stikstofdepositie die een nieuw project mocht veroorzaken in een Natura 2000-gebied, namelijk 1.0 mol stikstof per hectare per jaar (1). Veroorzaakte je meer depositie, dan moest een vergunning worden aangevraagd. Met de uitspraak van de Raad van State van 29 mei jongstleden sneuvelde het PAS. Nu dient voor een nieuw bouwproject getoetst te worden of er door de extra stikstof âsignificante effectenâ op kunnen treden op de natuur, conformartikel 6.3 van de Habitatrichtlijn (2). Zijn significant negatieve effecten te verwachten, dan dient een vergunning op basis van de Wet natuurbescherming te worden aangevraagd."
Maar hoe bepaal je dat nou, of de negatieve effecten van extra stikstofdepostie van een project ook significant negatief zijn?
De overheid heeft hiervoor jaren geleden het document leidraad bepaling significantie opgesteld (3). De leidraad stelt dat, om deze vraag te beantwoorden, eerst bepaald moet worden in welke eenheden wordt gemeten. Voor wat betreft stikstofdepositie zijn Kritische DepositieWaarden (KDW) bepaald, waarboven negatieve effecten mogelijk zijn op de natuur. Deze KDWs werden bepaald in kilogrammen stikstof per hectare per jaar. Maar niet nauwkeuriger (4). Zo is de KDW van zure vennen 10 kg stikstof per hectare per jaar, maar niet bijvoorbeeld 10,01 kg stikstof per hectare per jaar.
Conform de leidraad, is nu het effect van iets dat kleiner is dan de precisie van de meeteenheid niet meetbaar en daarmee niet significant. In dit geval is de precisie van de meeteenheid 1 kilogram. Immers de KDWs werden bepaald in kilogram en niet in 0,1 of 0,01 kg. Omgerekend naar mol, is 1 kilogram 71,43 mol stikstof per hectare per jaar. Uit de leidraad volgt daarmee dat een extra depositie die kleiner is dan 71,43 mol per hectare per jaar niet meetbaar en daarmee niet significant is. Het maakt daarbij niet uit of de achtergronddepositie van stikstof de KDW reeds overschrijdt of niet. Ook als de KDW wordt overschreden door een hoge achtergronddepositie van stikstof, is een dergelijke kleine toename niet significant, zo volgt uit de leidraad. Een extra depositie zo groot als de oude grenswaarde van 1,0 mol, is dus zo klein (14 gram stikstof per hectare per jaar), dat je daar in het veld geen meetbare verandering van zult zien. Het is niet meetbaar en dus niet significant. Nu het PAS is gesneuveld is er voor deposities lager dan 71,43 mol conform de leidraad dus geen vergunning meer nodig. Veel bouwprojecten kunnen daarmee doorgaan zonder vergunning..
Maar hoe zit het dan met heel veel kleine bouwprojecten? De habitatrichtlijn stelt immers dat er in cumulatie getoetst dient te worden of er sprake kan zijn van een significant negatief effect (5).
Conform rechtspraak hoeven bij deze toets onzekere gebeurtenissen echter niet betrokken te worden. Ook reeds voltooide plannen en projecten hoeven niet meegenomen te worden (6). Dit houdt in, dat er ook rekening houdend met cumulatie van een significant negatief effect bijna nooit sprake zal zijn. Een woonwijk in de buurt van een Natura 2000-gebied bijvoorbeeld zal misschien tot een depositie van 2, 3 of 4 mol stikstof per hectare per jaar kunnen leiden, maar in de buurt van de 71,4 mol stikstof per hectare per jaar zal de ontwikkeling eigenlijk nooit komen.
Naast de bescherming van onze natuurgebieden door vergunningverlening zijn landen verplicht om maatregelen te nemen die nodig zijn om de Natura 2000-gebieden te behouden (7). Voor Nederland betekent dit, dat ze verplicht is de stikstofuitstoot, die al jarenlang veel te hoog is voor het behoud van onze natuur, snel terug te brengen. Naar mijn mening zou dit goed kunnen door ook de al bestaande vervuiler te laten betalen en meer belasting te heffen op kunstmest, geïmporteerd veevoer, kerosine, diesel, benzine, stookolie of aardgas. Dit zijn immers de bronnen van de stikstofdepositie. Een restrictief beleid met stapels vergunningen is dan niet nodig. Met de leidraad significantie in de hand, kan ik dan ook niet anders dan tot de conclusie komen dat heel veel bouwprojecten nu zonder vergunning van de Wet natuurbescherming door zouden kunnen gaan en dat het stilleggen van de meeste bouwprojecten niet nodig is. Of zie ik nog iets over het hoofd?
(1) Besluit natuurbescherming artikel 2.12. https://wetten.overheid.nl/BWBR0038662/2018-01-01
(2) Habitatrichtlijn artikel 6.3, https://eurlex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX%3A31992L0043%3ANL%3AHTML
(3) Steunpunt Natura 2000.2010. http://www.commissiemer.nl/docs/mer/diversen/leidraad_bepaling_significantie27052010.pdf
(4) Van Dobben et al. 2012, Alterra-rapport 2397. http://edepot.wur.nl/245248
(5) Habitatrichtlijn artikel 6.3 .
(6) Bijvoorbeeld ECLI:NL:RVS:2010:BN1891
(7) Habitatrichtlijn artikel 6.1 en 6.2
Eric Verkaik schreef dit artikel op persoonlijke titel.
Lees ook: Niet iedere stikstofdepositie boven de 0,00 mol is significant en Naschrift bij eerdere stikstofartikelen
