Op 24 januari 2017 is het rapport 'Ammoniak in Nederland, Enkele kritische wetenschappelijke kanttekeningen' (J.C. Hanekamp e.a., 2017) gepresenteerd aan de Tweede Kamer. Het rapport bevat meer dan de kritische kanttekeningen die de titel doet vermoeden. De conclusies van het rapport zijn op z'n minst verrassend te noemen. Ik realiseer me echter dat over de juistheid van de conclusies het laatste woord nog niet gezegd is. Wat staat er in het rapport?
Effectiviteit emissiearm bemesten
Op emissiearme aanwending van mest is zwaar ingezet. De emissiereductie daarvan is volgens het rapport bepaald op basis van zo'n 250 veldexperimenten. Op basis daarvan is geconcludeerd dat er bij bovengronds bemesten op grasland gemiddeld 74% van de ammoniak vrijkomt, terwijl dat bij zodenbemesting 'slechts' 16% zou zijn. Volgens Hanekamp e.a. ontbreekt echter een deugdelijke onzekerheidsanalyse. Het is daarom niet uitgesloten dat de verschillende mestaanwendingsmethoden veel dichter bij elkaar liggen qua emissies dan waarvan nu in het beleid wordt uitgegaan.
Ammoniakconcentraties lucht te hoog berekend
Volgens het rapport laten de ammoniakconcentraties sinds 1993 geen noemenswaardige trends omhoog of omlaag zien. De wet- en regelgeving lijkt geen effect te hebben, althans niet het beoogde! Illustratief is de bovenstaande figuur (figuur 23 op pagina 41 van het rapport).
Deskundigen
Het laatste woord over het onderzoek is zeker nog niet gezegd. Zowel het RIVM, als de WUR hebben aangegeven in gesprek te willen met de onderzoekers.
Tweede Kamer
Intussen hebben de onderzoekers de Tweede Kamer op 24 januari 2017 al gevraagd om:
1) De regering te laten erkennen dat het ammoniakbeleid, namelijk sturen op ammoniakemissies, aantoonbaar niet effectief is geweest.
2) De regering te vragen te zorgen voor een betere en meer transparante onderbouwing van het beleid. Emissiefactoren dienen reproduceerbaar te zijn. Nu relevante brondata verloren zijn gegaan, zal een aantal experimenten met spoed opnieuw uitgevoerd moeten worden, om dit hiaat zo snel mogelijk te herstellen. IML-metingen dienen op de juiste wijze statistisch geanalyseerd te worden.
3) De regering te vragen met spoed het ammoniakbeleid te evalueren. Sturen op emissies heeft aantoonbaar niet gewerkt. Andere maatregelen, bijvoorbeeld in natuurgebieden zelf, dienen overwogen te worden, aldus (nog steeds) de onderzoekers.
Vervolg
Wij zullen ook deze ontwikkeling op de voet voor u volgen. Mochten de opstellers van het rapport het bij het rechte eind hebben, dan kunnen de consequenties voor het ammoniakbeleid in brede zin, denk bijvoorbeeld ook aan de Programmatische Aanpak Stikstof (!) groot zijn. Wordt vervolgd.
