WoningBouwersNL heeft deze week een brief naar BZK en I&W verstuurd met het verzoek om het ontwerpbesluit publiekrechtelijk afdwingbare financiële bijdragen niet in te voeren. Het besluit leidt er direct toe dat woningen substantieel duurder worden, terwijl er op dit moment een gigantische woningnood is. Bovendien heeft het besluit onrechtvaardige gevolgen voor toekomstige bewoners van nieuwbouwwoningen.
Wij hopen dan ook dat dit ontwerpbesluit wordt tegengehouden, om hiermee de tijd te winnen voor een gesprek met marktpartijen en belanghebbenden over de wijze waarop we in Nederland omgaan met de bekostiging van ruimtelijke ontwikkelingen die geen onderdeel uitmaken van een nieuw plangebied. De brief die geschreven is door onze voorzitter Piet Adema kun je onderaan het bericht vinden.
In het verleden is er lang gesproken over een eerlijke verdeling van de kosten voor ruimtelijke ordening. Het gaat immers om grote financiële belangen, en het gaat om de vraag of een project wel of niet door kan gaan. De vraag wie die kosten draagt is niet eenvoudig. De initiatiefnemer betaalt de kosten van de aangebrachte voorzieningen, voor zover de gebruiker nut ondervindt van de investering (profijt). Die initiatiefnemer, vaak een (project)ontwikkelaar of ontwikkelend bouwbedrijf, neemt die kosten vanzelfsprekend niet als verlies. Deze kosten worden doorberekend aan de koper van de woning – de toekomstige bewoner van de gemeente.
En aan de andere kant: kosten die de gemeente moet maken die niet verhaald kunnen worden op de initiatiefnemer, worden gedragen door de samenleving – de huidige bewoner van de gemeente. Het gaat immers om grote financiële belangen, en het gaat om de vraag of een project wel of niet door kan gaan.
Het huidige systeem heeft betrekking op het verhalen van de kosten voor het bouw- en woonrijp maken van kostenverhaalsgebieden die nodig zijn om de toegestane activiteiten in die gebieden te realiseren. De regeling voor publiekrechtelijk afdwingbare financiële bijdragen is meer gericht op het verbeteren van de kwaliteit van de fysieke leefomgeving. Met het besluit wordt de rekening van stadsverbetering op een andere plek dan waar gebouwd niet langer neergelegd bij alle burgers, maar slechts bij de nieuwe burgers die de pech hebben toevallig een huis te kopen op hetzelfde moment dat het stadsbestuur besluit elders in de stad iets ‘op te ruimen’.
Dit is een onbegrijpelijke doorbreking van het beginsel dat nieuwe bewoners (slechts) voor hun eigen ontwikkeling betalen. Anderzijds doorkruist dit volledig het principe dat nieuwe bewoners slechts bijdragen in de mate waarin slechts zij (aantoonbaar) profijt van de investering hebben. Het maakt nieuwe woningen fors duurder, wat haaks staat op de breed gedragen wens om in een korte tijd veel meer woningen te bouwen teneinde de woningnood op te lossen. Juist in deze tijden van woningnood is het ongepast om nog meer maatschappelijke kosten op kopers van nieuwbouwwoningen af te wentelen.
Tijdens het ontwerpbesluit was er helaas geen sprake van uitvoerig overleg tussen alle belanghebbende partijen. Relevante argumenten zijn niet of nauwelijks behandeld. Dit is wel nodig, omdat we hier een principiële vraag te beantwoorden hebben:
Hoe belangrijk vinden we het dat er in de komende jaren voldoende nieuwe betaalbare woningen worden toegevoegd?
