Hoe goed werkt de software die het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) heeft opgeleverd in de release van 31 december 2020 (PI-16)? Het IBAT (Interbestuurlijk Acceptatieteam) heeft deze vraag aan het eind van het eerste kwartaal van 2021 getoetst voor acceptatie, als stap die nodig is om het DSO interbestuurlijk in beheer te nemen. Uit de test concludeert het IBAT dat de software steeds beter werkt, maar dat het nog niet helemaal af is.
Iedere drie maanden, en in de toekomst naar verwachting vaker, voert het IBAT ketentesten uit in het DSO. Het Globaal Programma van Eisen en de beschrijving van het Inwerkingtredingsniveau van DSO-LV vormen daarbij het toetskader met de eisen.
Het programma Aan de slag met de Omgevingswet (ADS) meldt welke eisen inmiddels klaar en opgenomen zijn in de testontwerpen van de bevoegd gezagen die meewerken aan de testronde. Het IBAT voert hierover het gesprek met het programma ADS.
Op 31 december 2020 zijn 133 van de 183 eisen voor 100% gereed gemeld door het programma ADS. Deze eisen zijn vooraf gesteld aan het op te leveren basisniveau. Verschillende bevoegd gezagen hebben in totaal 111 eisen daadwerkelijk kunnen beoordelen. Het komt voor dat het ene bevoegd gezag een eis wel als voldoende beoordeelt, en een ander bevoegd gezag niet. Daarnaast kijkt het IBAT naar de benodigde functionaliteit die nodig is voor inwerkingtreding van de Omgevingswet (het zogenoemde IWT-niveau). Hierbij is geconstateerd dat er stappen zijn gemaakt, maar dat er langs de hele keten nog functionaliteit in ontwikkeling is.
De ontwikkeling van de Landelijke Voorziening Bekendmaken en Beschikbaar stellen (LVBB) is nog volop gaande. Hierover constateert het IBAT dat er al steeds meer sprake is van een keten van werkende software. Van bevoegd gezag naar de landelijke voorziening DSO én van de landelijke voorziening DSO naar de eigen software van het bevoegd gezag. Het IBAT stelt hierbij de volgende zaken vast:
De vergunningketen (inclusief samenwerken en behandelen aanvragen) met de opgeleverde software wordt over het algemeen als positief ervaren. Veel testende gebruikers hebben wel opmerkingen gemaakt over de gebruikersvriendelijkheid.
Het maken, aanleveren en registeren van toepasbare regels gaat over het algemeen goed.
De planketen is complex en nog in ontwikkeling. Het gaat hierbij om de keten van aanleveren, bekendmaken via de LVBB-viewer en het tonen via de DSO-viewer 'Regels op de kaart in het Omgevingsloket'. Deze keten verloopt nog niet zo soepel als gewenst. Het blijkt voor softwareleveranciers niet eenvoudig om correcte omgevingsdocumenten aan te leveren voor de bevoegd gezagen. Een positief punt is dat het is gelukt om verschillende, eenvoudige wijzigingsbesluiten aan te leveren en zichtbaar te maken in de hele keten. Verbeterpunten zitten in de validatie van de aangeleverde omgevingsdocumenten en in de werking van de LVBB-viewer en via de DSO-viewer 'Regels op de kaart'. Dit betreft zowel de functionaliteit als gebruiksvriendelijkheid.
Een aantal eisen die door het IBAT zijn getoetst, gaat over de logging en de audittrail van berichten die door de DSO-keten gaan. Deze functionaliteit zorgt ervoor dat verwerking van berichten binnen het DSO gevolgd kan worden. Voor de betrouwbaarheid van het digitale stelsel is het belangrijk dat deze zaken goed zijn vastgelegd. Tijdens deze testronde is hiermee een begin gemaakt. Dit krijgt een vervolg in de komende IBAT-testen.
De conclusie na deze meest recente IBAT-ronde is dat de software steeds beter werkt. De komende maanden wordt nog een aantal belangrijke functionaliteiten opgeleverd. Voorbeelden zijn: de afwijkvergunning (de Buitenplanse Omgevingsplan Activiteit) en de downloadfunctie voor omgevingsdocumenten en voor de werking van de keten. Hierbij gaat het ook om de verbetering van functies zoals de bruikbaarheid van de landelijke voorziening via noodzakelijke toevoegingen. Deze verbeteringen zijn nodig om de Omgevingswet in werking te laten treden met een werkende, landelijke voorziening.
Het IBAT heeft daarnaast opgemerkt dat ook de software van bevoegd gezagen nog verder moet worden ontwikkeld door de softwareleveranciers. Een van de aanbevelingen om dit proces te ondersteunen is onderzoeken hoe deze leveranciers nog beter betrokken kunnen worden bij de ontwikkeling van de landelijke voorziening van het DSO.
In 2021 zijn nu de volgende periodes gereserveerd voor het testen van het DSO-LV:
week 20-21 (17 mei t/m 28 mei)
week 27 en 28 (5 juli t/m 16 juli)
week 35 en 36 (30 augustus t/m 10 september)
week 43 en 44 (25 oktober t/m 5 november)
week 49 (6 t/m 10 december)
week 3 en 4, 2022 (17 t/m 28 januari 2022)
