Elke 4 jaar brengen de ministers van LNV en IenW rapport uit aan de Europese Commissie over de effecten van de maatregelen uit de Nitraatactieprogramma’s om de waterkwaliteit te verbeteren. Op 23 november verscheen een nieuw rapport. Dit rapport toont aan dat de verbetering van de kwaliteit van het oppervlaktewater de laatste paar jaar stagneert en kan verslechteren.
Het rapport heet ‘Landbouwpraktijk en waterkwaliteit in Nederland; toestand (2016-2019) en trend (1992-2019)’.
Het rapport toont aan dat de waterkwaliteitsproblemen met te hoge hoeveelheden stikstof en fosfor in het oppervlaktewater zich voordoen in alle land- en tuinbouwgebieden op zowel zand-, klei- als veengebieden. Het rapport toont ook aan dat de verbetering van de waterkwaliteit stagneert. En dat door droge zomers, zoals in 2018 en 2019, de waterkwaliteit kan verslechteren.
KADERRICHTLIJN WATER
In 2027 moeten de doelen van de Kaderrichtlijn Water gehaald worden en aan de eutrofiëringsdoelstelling van de Nitraatrichtlijn voldoen. Eutrofiëring is het nutriëntenrijker worden van oppervlaktewater, bijvoorbeeld door overbemesting. Daarom is het noodzakelijk dat het 7e Nitraatactieprogramma maatregelen bevat om de kwaliteit van het oppervlaktewater te verbeteren.
NITRAATRICHTLIJN
In de Nitraatrichtlijn staat dat de in het water aanwezige organismen en de waterkwaliteit moeten worden beschermd tegen verontreiniging door nitraten uit de landbouw. Dat wordt vaak vergeten. Ook staat in de Nitraatrichtlijn dat het direct en indirect lozen van stikstofverbindingen uit de landbouw in het aquatisch milieu moet verminderen en dat verdere verontreiniging moet worden voorkomen.
AANPAK ONVOLDOENDE
De huidige aanpak is gericht op bewustwording, kennisdeling en stimuleren van agrariërs om vrijwillig maatregelen te nemen. Die aanpak is onvoldoende. De waterschappen vinden dat het 7e Nitraatactieprogramma extra maatregelen moet bevatten. Maatregelen die door middel van regionale maatregelenpakketten in de landelijke mestwetgeving of waterwetgeving kunnen worden opgenomen. Daarmee wachten tot het 8e programma (looptijd 2026 t/m 2029) is te laat. In 2027 moet de kwaliteit van het oppervlaktewater in alle land- en tuinbouwgebieden voldoen aan de doelen van de Kaderrichtlijn Water.
EXTRA MAATREGELEN
De extra maatregelen die de waterschappen in gedachten hebben zijn:
extra gebruiksvoorschriften (bijvoorbeeld precisietoepassingen en gebruik precisiemeststoffen);
bodemmaatregelen (maatregelen gericht op verhogen waterbergend vermogen van de bodem en de bodemkwaliteit), aangevuld met:
maatregelen die de uit- en afspoeling van landbouwpercelen tegengaan.
Allemaal maatregelen die ervoor zorgen dat meststoffen beschikbaar zijn voor het gewas (goed voor de agrariër) en niet uit- en afspoelen (goed voor grond- en oppervlaktewater).
Deze maatregelen worden nu al toegepast in het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer en zijn daar effectief.
STOK ACHTER DE DEUR
Opname in wetgeving zorgt voor een stok achter de deur voor de vrijwillige aanpak. Daarnaast zorgt het ervoor dat de achterblijvers en de mensen die profiteren van de inspanningen van anderen, ook de maatregelen nemen die nodig zijn.
