Op 1 januari 2017 treedt de Wet natuurbescherming (“Wnb“)inwerking. In dit bericht (1) staat de gebiedsbescherming door het Rijk centraal. Onder de Wnb blijft ten aanzien van de gebiedsbescherming veel hetzelfde, zoals de bevoegdheid van het Rijk om Natura 2000-gebieden aan te wijzen.
Aanwijzing Natura 2000-gebied
De Minister van Economische Zaken (EZ) kan, net als onder de huidige Natuurbeschermingswet 1998 (Nbw), Natura 2000-gebieden aanwijzen en hiervoor instandhoudingsdoelstellingen vaststellen. Hoewel één van de uitgangspunten van de Wnb is om bevoegdheden te decentraliseren, is dit niet wenselijk bij deze bevoegdheid nu regie op rijksniveau van grote waarde is. Deze regie is van belang om de staat van instandhouding te bepalen, hetgeen op landelijk niveau gebeurt. Tevens vloeit de bevoegdheid van het Rijk voort uit Europese verplichtingen. De Europese Commissie stelt lijsten vast waarin wordt opgenomen welke gebieden lidstaten hebben doorgegeven om als speciale beschermingszones aan te wijzen. De verplichting om vervolgens een gebied dat is aangewezen op de genoemde lijst aan te wijzen als speciale beschermingszone ligt bij de lidstaten, welke verplichting in Nederland door het Rijk wordt uitgevoerd.
Ingevolge artikel 2.1, lid 6 Wnb draagt de Minister van EZ indien noodzakelijk zorg voor een actualisatie van de aanwijzingsbesluiten. Om deze actualisatie uit te kunnen voeren dient er gemonitord te worden. Wanneer uit deze monitoring blijkt dat van een hersteldoelstelling een behouddoelstelling gemaakt kan worden, kan op deze grond het aanwijzingsbesluit geactualiseerd worden. Deze actualisatie kan ook de grenzen van het beschermde gebied wijzigen. In tegenstelling tot het bepaalde in de Nbw kan in geval van een ondergeschikte wijziging van het aanwijzingsbesluit deze wijziging zonder toepassing van de uniforme openbare voorbereidingsprocedure geschieden. Als voorbeeld van een ondergeschikte wijziging noemt de Memorie van Toelichting een kleine grenscorrectie. Wat nog meer een ondergeschikte wijziging is, wordt niet toegelicht, maar het mag in ieder geval niet gaan om wijzigingen die ook ecologische gevolgen kunnen hebben of om wijzigingen van instandhoudingsdoelstellingen die sociaaleconomische gevolgen kunnen hebben.
Bevoegdheden
Wanneer een Natura 2000-gebied is aangewezen als speciale beschermingszone, ligt in de hoofdregel de verantwoordelijkheid bij het college van Gedeputeerde Staten van de provincie waarin het gebied ligt om hierop toe te zien. Echter, hierop is in artikel 2.10 Wnb een uitzondering gemaakt. Deze uitzondering geldt voor Rijkswateren, militaire terreinen en andere terreinen waarvoor het Rijk voor het beheer verantwoordelijk is. Dit betekent dat het Rijk voor deze gebieden instandhoudingsmaatregelen en passende maatregelen treft. Tevens wordt in deze gevallen een beheerplan op rijksniveau vastgesteld en ligt de bevoegdheid om feitelijke handelingen te (laten) verrichten bij het Rijk. Wanneer het Rijk bevoegd is mag dit echter niet betekenen dat GS geen inbreng meer hebben in de gang van zaken in het gebied. Hierom kent de wet een plicht voor de onderscheidenlijke ministers om met GS te overleggen voordat een besluit genomen wordt ten aanzien van dat gebied op grond van het eerste lid van artikel 2.10. Voordat bijvoorbeeld feitelijke handelingen verricht mogen worden in het gebied dienen GS en de Minister hierover te hebben overlegd.
Vervallen bescherming natuurmonumenten
De mogelijkheid om een beschermd natuurmonument aan te wijzen vervalt. Hiertoe wordt overgegaan, omdat de meeste beschermde natuurmonumenten zijn opgegaan in Natura 2000-gebied en daarmee bescherming genieten. De natuurmonumenten die geen deel uitmaken van een Natura 2000-gebied zullen slechts op grond van de Wro, Wm en Wabo beschermd worden. Het gaat om vier gebieden die helemaal buiten het Natuurnetwerk Nederland (de voormalige ecologische hoofdstructuur) liggen en vier gebieden die hier gedeeltelijk buiten liggen.
Afrondend
Het Rijk is voor gebiedsbescherming onder de Wnb net als onder de Nbw voor de aanwijzing van Natura 2000-gebieden bevoegd gezag. Vanwege de schaalgrootte van deze gebieden en het overzicht dat hiervoor nodig is, is dit ook goed voor te stellen. De uitvoering van de bescherming ligt echter veelal bij de provincies, waarop later in een apart blog wordt ingegaan.
Dit is een blog in de serie Nieuwe Wet natuurbescherming. Een overzicht van alle blogs in deze serie kunt u
hier
vinden.
(1) Dit artikel is geschreven door Edwin Noordover en Neeltje Walgemoed
