Op 1 januari 2024 treedt de Omgevingswet in werking. In deze Omgevingswet zijn 26 wetten over diverse onderwerpen samengebracht. Te denken valt aan regels over bouwwerken, infrastructuur, water(systemen), bodem en lucht, landschappen en natuur en cultureel erfgoed en werelderfgoed, oftewel: de regels over de fysieke leefomgeving. En ook honderden algemene maatregelen van bestuur (amvb’s) en ministeriële regelingen moeten eraan geloven. Zij worden samengebracht in slechts vier amvb’s en één enkele Omgevingsregeling. In dit blog bespreken wij de omgevingsvergunning voor de bouwactiviteit.
In de huidige wetgeving is de activiteit bouwen een van de meest voorkomende activiteiten. Wil je een bouwactiviteit uitvoeren, dan kan het zijn dat een omgevingsvergunning voor het bouwen nodig is.
Dit wordt ook wel de bouwvergunning genoemd. Bij de huidige bouwvergunning wordt er gekeken naar de regels op het gebied van veilig bouwen en wordt beoordeeld of het bouwen in lijn is met het bestemmingsplan. Met de komst van de Omgevingswet gaat er voor de bouwvergunning veel veranderen.
De bouwvergunning wordt namelijk opgeknipt in twee aparte onderdelen: een technisch en een ruimtelijk deel. Daarmee ontstaan er ook twee activiteiten: (i) de bouwactiviteit en (ii) de omgevingsplanactiviteit. Het scheiden van deze twee activiteiten wordt ook wel ‘de knip’ genoemd.
Dit betekent dat voor de bouw van een bouwwerk op twee onderdelen een vergunning nodig is en die onderdelen worden apart getoetst. Bij de omgevingsvergunning voor de bouwactiviteit wordt naar de technische eisen van een bouwplan gekeken. Denk hierbij aan de constructie-eisen. Bij de omgevingsvergunning voor de omgevingsplanactiviteit wordt getoetst aan het omgevingsplan (de vervanging van het bestemmingsplan).
Het is niet verplicht om tegelijkertijd een omgevingsvergunning voor de bouwactiviteit en voor de omgevingsplanactiviteit aan te vragen. Dit betekent dat de omgevingsvergunningen dus ook los van elkaar kunnen worden verkregen. Mochten de omgevingsvergunningen wel tegelijkertijd worden aangevraagd, dan is het ook mogelijk dat maar één van de twee vergunningen wordt verleend of geweigerd.
In dit blog gaan wij verder in op de regels van de technische bouwactiviteit. In het volgende blog 10 bespreken wij de regels van de omgevingsplanactiviteit.
In de Omgevingswet staat dat het verboden is om zonder omgevingsvergunning een bouwactiviteit te verrichten, als dit nader over deze bouwactiviteit is geregeld. Met andere woorden: een bouwactiviteit is vergunningsvrij, tenzij anders is geregeld.
De bouwactiviteiten zijn onderverdeeld in drie verschillende categorieën: vergunningplichtige bouwactiviteiten, vergunningvrije bouwactiviteiten, en meldingsplichtige bouwactiviteiten.
In een besluit dat bij de Omgevingswet hoort, het Besluit bouwwerken leefomgeving, zijn verschillende vergunningplichtige bouwactiviteiten genoemd. Bij het verlenen van de vergunning voor de bouwactiviteit, is de plaats van het bouwwerk op het perceel niet langer relevant. Of een bouwwerk aan de voor- of achterkant van een perceel wordt gerealiseerd, maakt dus niet uit. Dit is iets wat wordt getoetst bij de omgevingsvergunning voor de omgevingsplanactiviteit.
Verder wordt er onderscheid wordt gemaakt tussen bouwactiviteiten die zien op ‘bouwwerken met een dak’ en ‘bouwwerken zonder een dak’.
Bouwwerken met een dak
Voor bouwwerken met dak is een vergunning nodig als dat bouwwerk 1) niet op de grond staat, 2) hoger is dan 5 meter, 3) bij meer dan één bouwlaag, een bedrijfsgebied op de tweede bouwlaag of hoger heeft, 4) een dakterras, balkon of andere niet op de grond gelegen ruimte heeft, of 5) als gevolg van de bouwactiviteit een hoofdgebouw wordt.
Als niet wordt voldaan aan één van deze vereisten, dan kan zonder een vergunning voor een bouwactiviteit worden gebouwd. Te denken valt aan een aanbouw bij een bestaande woning, het plaatsen van een schuur bij een boerderij, een overdekte fietsenschuur bij een school maar ook om het bouwen van een honden- of konijnenhok.
Bouwwerken zonder een dak
Voor bouwactiviteiten zonder dak is een vergunning nodig, als het bijvoorbeeld gaat om een bouwwerk zonder dak dat hoger is dan 5 meter of ondergronds is gelegen. Ook bepaalde sport- of speeltoestellen, constructies voor het overbruggen van een terreinhoogteverschil, een erf- of perceelafscheiding of schotelantennes kunnen onder deze categorie vallen.
In het Besluit bouwwerken leefomgeving staat ook een opsomming van vergunningvrije bouwactiviteiten. Aan deze vergunningvrije bouwactiviteiten zijn verdere regels verbonden. Voldoet de bouwactiviteit aan deze regels, dan is geen vergunning voor de technische bouwactiviteit nodig.
Voorbeelden hiervan:
Een dakkapel
Een vlaggenmast
Een magazijnstelling
Een zwembad, bubbelbad of soortgelijke voorziening of een vijver,
Een antenne-installatie
Een bouwwerk voor een infrastructurele of openbare voorziening
Een bouwkeet, steiger, heistelling en hijskraan die functioneel is voor een bouw-, onderhouds- of sloopactiviteit.
Voor sommige bouwactiviteiten zal een meldplicht gelden. Dit houdt in dat er geen vergunning nodig is maar er wel een melding moet worden gedaan bij de gemeente. Voor het bouwen geldt dan een andere vorm van kwaliteitsborging. In blog 11 gaan wij hier verder op in.
Met de Omgevingswet wordt het vergunningsstelsel dat ziet op het bouwen van bouwwerken ingrijpend gewijzigd. Bij de bouw van een bouwwerk moet steeds worden nagegaan of een omgevingsvergunning voor de bouwactiviteit nodig is.
