Maatschappelijk Verantwoord Inkopen (MVI) betekent dat het Rijk niet alleen let op de prijs van wat het koopt. Maar ook op de effecten op milieu en sociale aspecten.
De Rijksoverheid streeft naar een duurzame samenleving. Om die reden wil de Rijksoverheid zelf het goede voorbeeld geven. En de markt voor duurzame producten een stevige impuls geven.
De Rijksoverheid past milieucriteria toe bij de inkoop. Zo moet een computer energiezuinig zijn. En bij de aanleg van een weg moet bouwmateriaal worden hergebruikt. Soms gaat het om minimumeisen, soms zijn het wensen (zogenaamde gunningscriteria). Gaat het om eisen? Dan moet een leverancier aan de eisen voldoen om in aanmerking te komen voor een opdracht. Gaat het om wensen? Dan kan een leverancier extra punten scoren als hij aan de wensen voldoet. En zo meer kans maken om de opdracht te krijgen.
Dwangarbeid, slavernij, kinderarbeid, hongerlonen en discriminatie. In verschillende landen komt dit nog voor. De productie van goederen (van grondstof tot eindproduct) is vaak internationaal. Daarom kunnen die misstanden ook voorkomen bij producten op de Nederlandse markt. Het Rijk eist daarom dat (waar dit van toepassing is) leveranciers zich inzetten voor betere internationale arbeidsvoorwaarden.
Voor een aantal sectoren is er een vergroot risico dat in het buitenland de rechten van werknemers worden geschonden. Tekenen bedrijven in deze sectoren een contract met de Rijksoverheid? Dan moeten zij de risico’s op het gebied van werknemersrechten voor hun producten in kaart brengen. Samen met het Rijk bepaalt het bedrijf wat het kan doen om arbeidsrechten en mensenrechten te beschermen.
Het Rijk wil dat iedereen zoveel mogelijk meedoet in de samenleving. Dat betekent onder andere dat iedereen uitzicht heeft op werk en inkomen. Daarom wil de Rijksoverheid dat ondernemers bij sommige aanbestedingen mensen met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt inzetten. Dit heet social return on investment.
De Rijksoverheid heeft het programma Maatwerk voor Mensen. Dit is een samenwerking tussen leveranciers, inkopers, HR-medewerkers en beleidsmakers. Zij bespreken hoe zij met social return on investment zo succesvol mogelijk kunnen inzetten.
Het Rijk vraagt de markt bij aanbestedingen soms naar innovatieve oplossingen. Dit om publieke taken goedkoper, duurzamer, sneller, betrouwbaarder en veiliger uit te voeren.
Het Rijk biedt in de opdrachtbeschrijving van een aanbesteding meer ruimte voor innovatieve oplossingen. Dit doet het Rijk door minder technische uitvoeringsvoorwaarden en richtlijnen op te nemen. Het Rijk maakt aanbestedingen toegankelijker voor alle bedrijven. Daardoor krijgen ook innovatieve bedrijven met minder ervaring een kans op een overheidsopdracht.
Het programma innovatiegericht inkopen moet de inkoop van innovatieve producten bevorderen. Het PIANOo expertisecentrum aanbesteden voert het programma uit en biedt onder andere instrumenten om innovatieve oplossingen te ontwikkelen. Deze staan in de innovatiekoffer.
De MVI-criteriatool is een gebruiksvriendelijk middel voor overheidsorganisaties om online de criteria voor maatschappelijk verantwoord inkopen te bekijken. Overheidsorganisaties kunnen zelf bepalen hoe hoog hun doelen moeten zijn. De MVI-criteriatool presenteert de criteria voor maatschappelijk verantwoord inkopen namelijk op 3 niveaus: basis, significant en ambitieus. De Rijksoverheid kijkt ieder jaar opnieuw naar de criteria en scherpt ze aan waar nodig.
Ook andere overheden (gemeenten, provincies, waterschappen) werken aan maatschappelijk verantwoord inkopen. Dit doen ze onder andere via het manifest MVI. Het Rijk en andere overheden delen kennis en ervaringen met elkaar. Op pianoo.nl vindt u actuele informatie, handreikingen en diverse praktijkvoorbeelden.
