De Wet open overheid (Woo) is op 19 april 2016 goedgekeurd door de Tweede Kamer en wordt momenteel behandeld in de Eerste Kamer. Uit het rapport ""Quick scan impact Wet open overheid"" blijkt dat het huidige wetsvoorstel op het niveau van de centrale overheid niet uitvoerbaar is.
Het volledige rapport is
te raadplegen.
Op 15 december 2016 heeft de minister van Binnenlandse Zaken in een brief aan de Eerste Kamer het rapport "Quick scan impact Wet open overheid" aangeboden.
De quick scan is beperkt tot een analyse van de impact van de Woo op de Rijksoverheid, met inbegrip van een aantal organisaties die op het niveau van de centrale overheid opereren, zoals de Politie. Het onderzoek is uitgevoerd door ABDTOPConsult en bevat zowel een kwalitatieve als een kwantitatieve analyse van de impact van de Woo. De onderzoekers baseren zich op informatie van Woo-plichtige bestuursorganen en een aantal deskundigen.
In het rapport worden zowel "fundamentele" als "schijnbaar kleine" veranderingen van de Woo ten opzichte van de huidige Wob belicht. Fundamenteel is bijvoorbeeld dat de Woo als hoofdregel verplicht tot actieve openbaarmaking van documenten binnen veertien dagen nadat het document is vervaardigd of ontvangen, terwijl de bestaande Wob in principe uit gaat van passieve openbaarmaking op verzoek binnen vier weken. Verder bevat de Woo een verplichting tot het bijhouden van een openbaar register. De uitzonderingen op de registerplicht zijn onduidelijk. Schijnbaar kleine veranderingen zijn dat veel meer documenten openbaar moeten worden gemaakt: het vereiste in de huidige Wob dat het moet gaan om een "bestuurlijke aangelegenheid" vervalt. Een uitzondering geldt wel voor documenten die in concept of ter beoordeling aan een collega worden voorgelegd. Verder moet bij vrijwel iedere uitzonderingsgrond het belang van openbaarmaking worden afgewogen tegen het belang bij vertrouwelijkheid.
Het rapport komt tot een aantal conclusies. Zo is het implementatieprogramma van de Woo te groot om te kunnen slagen. Anders gezegd, aldus het rapport, "de risico's op een mislukking van de Woo zoals die nu voorligt, zijn te groot". Een andere belangrijke conclusie is dat de bedoeling van de indieners van het wetsvoorstel op veel fronten niet overeenkomt met de "formeel-juridische uitwerking daarvan". De bedoeling van het wetsvoorstel was om transparantie te vergroten, openbaarmaking van informatie te digitaliseren en een aantal problemen van de Wob (zoals misbruik en kopieerkosten) op te lossen. De "formeel-juridische" uitwerking van de Woo is dat regels rond openbaarmaking ingewikkelder dreigen te worden. Bovendien zal de implementatie van de Woo op het niveau van de centrale overheid hoge kosten met zich brengen, met name vanwege noodzakelijke ICT investeringen. Verder zal de Woo een ingrijpende en soms "onoverkomelijke" invloed hebben op de uitvoering van werkprocessen en wettelijke taken op het niveau van de centrale overheid. Dit zijn effecten van het wetsvoorstel die de indieners niet voldoende hebben onderkend.
De minister heeft aangekondigd dat de impact van de Woo op andere overheden dan de Rijksoverheid nog zal worden onderzocht. Het zal interessant zijn om te zien of de bevindingen daarvan afwijken van het huidige rapport. Wordt vervolgd.
