Het overheidsprivaatrecht is voortdurend in beweging. Wij zetten daarom maandelijks de belangrijkste ontwikkelingen in de rechtspraak op een rij.
1.
Het probleem van de grensoverschrijdende gemachtigde
Tijdens een hoorzitting raken de gemoederen soms aardig verhit, zoals een
vonnis
van de Rechtbank Oost-Brabant laat zien. De voorzitter van een ambtelijke hoorcommissie werd na een discussie tweemaal 'pias' genoemd door een gemachtigde. De gemeente reageerde hierop door deze gemachtigde de toegang tot het gemeentehuis te ontzeggen en de directe dienstverlening aan hem op te schorten, beide voor onbepaalde tijd. Hiermee heeft de gemeente volgens de rechtbank onrechtmatig gehandeld, omdat zij zich niet aan haar eigen agressieprotocol heeft gehouden door meteen zware maatregelen te treffen. De rechtbank vindt de opgelegde maatregelen bovendien onevenredig zwaar in verhouding tot de ernst van het wangedrag. Opvallend is overigens dat geen gebruik lijkt te zijn gemaakt van de bestuursrechtelijke mogelijkheid om de gemachtigde te weigeren. Dat is in uitzonderlijke gevallen mogelijk indien een gemachtigde herhaaldelijk zeer grievende uitlatingen heeft gedaan, mits hij eerst
op geschikte wijze
is gewaarschuwd.
2.
Ontbinding bij faillissement
Een veelvoorkomende clausule in overeenkomsten is dat deze kan worden ontbonden of beëindigd als de andere partij failliet wordt verklaard. De curator van Megahome.nl probeerde in de zaak die tot dit
arrest
heeft geleid een beroep op deze voorwaarde te verijdelen. Wat was er aan de hand? De gemeente en Megahome hebben een samenwerkingsovereenkomst gesloten voor de ontwikkeling van een deel van een wijk. Als Megahome failliet gaat, beroept de gemeente zich op de mogelijkheid om de overeenkomst buitengerechtelijk te ontbinden. De curator verzet zich daartegen, nu twee andere partijen de positie van Megahome in het project voor EUR 750.000,00 lijken te willen overnemen. Het beroep van de curator op de beperkende werking van de redelijkheid en billijkheid, misbruik van bevoegdheid en gerechtvaardigd vertrouwen slaagt niet. De gemeente mag er volgens het Gerechtshof de voorkeur aan geven de overeenkomst te ontbinden om (zodoende) de handen vrij te hebben en met andere partijen te onderhandelen over aan de actuele situatie aangepaste voorwaarden over ontwikkeling van de grond.
3.
Wet voorkeursrecht gemeenten
Op 7 februari 2018 heeft de rechtbank Overijssel een interessante
uitspraak
gedaan over een op grond van art. 26 Wet voorkeursrecht gemeenten (Wvg) gedaan verzoek. Wat was er aan de hand? Een gemeente had begin jaren '90 een bestemmingsplan vastgesteld en vervolgens een voorkeursrecht gevestigd ten aanzien van een perceel. Door dit voorkeursrecht mocht de bewuste grondeigenaar zijn perceel niet aan een derde verkopen, maar moest hij het eerst aan de gemeente aanbieden. Desondanks heeft de grondeigenaar in strijd dus met het voorkeursrecht zijn perceel verkocht aan een projectontwikkelaar. Een tijd later verviel het voorkeursrecht en vele jaren later diende de gemeente een verzoek in om de koopovereenkomst op grond van art. 26 Wvg (alsnog) nietig te verklaren. De rechtbank overweegt dat het niet uitmaakt dat het voorkeursrecht bij het indienen van het verzoek al enige tijd was vervallen. Het gaat er namelijk om dat het voorkeursrecht gold toen de verboden verkoop is gesloten. Verder had de gemeente wel degelijk belang bij haar verzoek. Toch helpt dit de gemeente niet: het verzoek zelf wordt namelijk afgewezen, omdat het nietig verklaren van de rechtshandeling disproportioneel zou zijn (zie ook dit
blog
).
4.
Verjaring en teruggeven grond als schadevergoeding
Op 19 februari is de tweede
uitspraak
gepubliceerd die ziet op de verplichting tot vergoeding van schade na verkrijgende verjaring (zie voor de eerste dit
blog
). Nadat de rechtbank had geoordeeld dat de gemeente de eigendom van haar grond door verjaring was kwijtgeraakt, diende de rechtbank zich te buigen over de vraag of de landjepikker jegens de gemeente schadevergoedingsplichtig was. Onder verwijzing naar het
arrest
van de Hoge Raad van 24 februari 2017 oordeelt de rechtbank dat er sprake is van onrechtmatig handelen, vanwege het feit dat de landjepikker destijds bekend was met het feit dat zij geen eigenaar was van de bewuste strook grond. Toch wijst de rechtbank de vordering tot schadevergoeding af, omdat volgens de rechtbank een causaal verband tussen de onrechtmatige gedraging en de (volledige) schade ontbreekt, althans sprake is van eigen schuld. Hiervoor is volgens de rechtbank redengevend dat de gemeente altijd op de hoogte is geweest van het feit dat inbreuk werd gemaakt op haar eigendomsrecht (waarmee sprake was van een andere situatie dan in voornoemd arrest van de Hoge Raad).
5.
Verjaring en kosten(verhaal)
Verjaringsprocedures vertegenwoordigen vaak maar een klein belang. Over het algemeen gaat het over stukjes (gemeente)grond van 'slechts' enkele tientallen vierkante meters. Hierdoor komen de kosten gemoeid met een procedure over de ingepikte grond al snel uit boven de waarde van die grond. In dat kader is het
arrest
van het Gerechtshof 's-Hertogenbosch van 30 januari 2018 interessant. Daarin oordeelde het Gerechtshof namelijk ondubbelzinnig dat zowel de kosten als bedoeld in art. 6:96 lid 2 sub b BW (kosten ter vaststelling van aansprakelijkheid) als die in art. 6:96 lid 2 sub c BW (kosten ter verkrijging van voldoening buiten rechte) bij verjaringszaken voor vergoeding in aanmerking kunnen komen. Ten slotte is nog relevant dat het hof heeft geoordeeld dat een landjepikker, in het geval hij niet aan een ontruimingsveroordeling voldoet en de eigenaar met behulp van een deurwaarder (alsnog) ontruimt, veroordeeld kan worden om de kosten voor die ontruiming aan de eigenaar te betalen. Dit moet dan echter wel (alleen) gaan om de kosten van de ontruiming op vertoning van en conform de specificatie van die kosten in het proces-verbaal van ontruiming van de door de eigenaar in te schakelen gerechtsdeurwaarder.
