Onteigenen is het ontnemen van grondeigendom in het algemeen belang voor het ontwikkelen, gebruiken of beheren van de fysieke leefomgeving. Het instrument onteigening wordt toegepast als aankoop niet of niet op tijd lukt.

Procedure

Onteigening is de belangrijkste stok achter de deur voor overheden om projecten te realiseren. De onteigeningswet schrijft voor hoe de overheid kan onteigenen, hetgeen alleen mogelijk is in het geval van algemeen belang en onder strenge wettelijke voorwaarden. Een andere belangrijke vereiste is dat er zorgvuldig minnelijk overleg wordt gevoerd. Als de minnelijke verwerving niet lukt, dan volgt het juridische startpunt: het verzoek aan de Kroon.

Omgevingswet

Met de inwerkingtreding van de Omgevingswet zal ook het onteigeningrecht ingrijpend worden gewijzigd. De administratieve onteigeningsprocedure vervalt, en in plaats van een Koninklijk Besluit tot onteigening wordt straks het besluit tot onteigening genomen door het bestuursorgaan zelf.