De voorzieningenrechter van de rechtbank Den Haag oordeelde op 17 november 2023 (ECLI:NL:RBDHA:2023:17931, publicatie 8 februari 2024) dat het voorkomen van onlogische erfgrenzen en eigendomsverhoudingen past binnen de beleidsruimte van de gemeente. De gemeente mocht de koper aanmerken als enige serieuze gegadigde voor het snippergroen en hoefde geen openbare selectieprocedure te organiseren.
In 2021 startte de gemeente Alphen aan den Rijn met een snippergroenproject. In dat kader is de nota Snippergroenbeleid vastgesteld waarin toetsingscriteria voor uitgifte van snippergroen zijn opgenomen. Eén van die toetsingscriteria houdt in dat snippergroen pas verkoopbaar is indien:
er door verkoop van de groenstrook geen versnipperingontstaat door onlogische begrenzingen/eigendomsverhoudingen. Groenstroken die langs meerdere percelen lopen moeten in één keer worden uitgegeven. Als één of meer bewoners de gemeentegrond niet willen aankopen, wordt aan de hand van de feitelijke situatie bekeken of al dan niet tot verkoop kan worden overgegaan;
Kortom: de gemeente wil onlogische begrenzing en eigendomsverhoudingen voorkomen.
Tussen het perceel van eiser en de percelen van zijn buurtgenoten lag een strook snippergroen. De gemeente schreef (onder meer) drie buurtgenoten van eiser aan om het gebruik van de strook snippergroen te regelen. Eiser werd niet aangeschreven, maar heeft de gemeente wel laten weten dat hij interesse heeft in koop of huur van een deel van het snippergroen (hierna: het Perceel) om een achterom te creëren en onderhoud te kunnen plegen. De gemeente informeert hem dat hij het Perceel niet kan aankopen en maakt vervolgens bekend dat zij voornemens is het Perceel te verkopen aan zijn buurtgenoot. Volgens de gemeente is, gelet op de nota Snippergroenbeleid, deze buurtgenoot de enige geschikte gegadigde. Eiser is het daarmee niet eens en start een kortgedingprocedure.
De vraag die centraal staat is of de gemeente de buurtgenoot terecht heeft aangemerkt als enige serieuze gegadigde voor het snippergroen. De voorzieningenrechter oordeelt van wel. Verkoop van het Perceel aan eiser zou leiden tot ‘pukkelvorming’. In hoge mate is aannemelijk dat die ‘pukkelvorming’ in strijd is met het toetsingscriterium om onlogische begrenzing en eigendomsverhoudingen te voorkomen. Volgens de voorzieningenrechter is het toetsingscriterium voldoende objectief, toetsbaar en ook niet onredelijk. Het voorkomen van onlogische erfgrenzen en verhoudingen past binnen de beleidsruimte van de gemeente. De gemeente mocht de buurtgenoot daarom aanmerken als enige serieuze gegadigde en hoefde geen selectieprocedure te organiseren.
Hoofdregel uit het Didam-arrest is dat bij verkoop van overheidsgrond een selectieprocedure moet worden georganiseerd. Deze verplichting geldt niet indien bij voorbaat vaststaat dat er op grond van objectieve, toetsbare en redelijke criteria slechts één serieuze gegadigde in aanmerking komt voor de aankoop. Dit moet per geval beoordeeld en gemotiveerd worden. Snippergroenbeleid is daarvoor niet noodzakelijk, maar kan daarbij zeker wel behulpzaam zijn.
