Het kabinet presenteerde dinsdag 17 september 2019 de Rijksbegroting voor 2020. Op deze pagina vindt u een overzicht van de belangrijkste plannen voor woningcorporaties. De meeste daarvan waren al bekend.
Lees ook de reactie van Aedes op de begroting en de reactie van andere partijen.
Naast de plannen in de Rijksbegroting 2020 heeft de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) ook een brief naar de Tweede Kamer gestuurd met nadere maatregelen op de woningmarkt.
Het kabinet stelt twee miljard euro beschikbaar om de woningbouw te stimuleren. De helft hiervan (vier x 250 miljoen van 2020-2023) is bedoeld om betaalbare woningen te bouwen in schaarstegebieden. Daarnaast komt in de verhuurderheffing een structurele heffingsvermindering van 100 miljoen euro per jaar om betaalbare woningen te bouwen in regios waar de druk op de woningmarkt het grootst is (10 coropregios en overige woondealgebieden). De komende tien jaar gaat het om één miljard euro die flexibel over de tijd inzetbaar is. Verhuurders kunnen een vrijstelling krijgen van 25.000 euro per woning bij een minimale investering van 62.500 euro. De bouw moet starten op of na 1 januari 2020.
Vrijstelling van de verhuurderheffing voor de bouw van tijdelijke woningen die tussen 2020 en 2024 worden gebouwd. De vrijstelling en de tijdelijkheid gelden voor maximaal vijftien jaar. Deze vrijstelling is mogelijk door vanaf 2024 een tariefsverhoging van 0,001 procent te rekenen (tot 2037)
De verhuurderheffing neemt ondanks de korting van 100 miljoen toch toe, staat in de Miljoenennota. In 2020 nemen de ontvangsten uit de verhuurderheffing naar verwachting met negen procent toe. Voor 2023 is de verwachte opbrengst bijna twee miljard euro.
Het tarief 2020 voor de vennootschapsbelasting blijft 25 procent (in plaats van de vorig jaar aangekondigde 22,55 procent). In 2021 verandert het tarief in 21,7 procent (in plaats van 20,5 procent)
Vennootschappen die de voorlopige aanslag vennootschapsbelasting in één keer vooruitbetalen in plaats van in termijnen, krijgen een korting, gebaseerd op de invorderingsrente, nu vier procent. Dit is veel hoger dan de marktrente, waardoor dit een voordelige regeling voor bedrijven is. De regeling wordt afgeschaft en dat levert 160 miljoen euro per jaar op.
De overdrachtsbelasting voor niet-woningen stijgt van zes naar zeven procent. Voor woningen blijft deze twee procent. Hiermee wil het kabinet de Klimaatwet bekostigen.
Er komt een onderzoek naar een differentiatie van de overdrachtsbelasting voor belegger en een andere wijze van het belasten van huurinkomsten. Dit kan corporaties raken, al lijkt dat niet de bedoeling van deze differentiatie.
Er komt een differentiatie van de inkomensgrenzen bij toewijzing. Het kabinet verlaagt de grens voor eenpersoonshuishoudens van 38.000 euro naar 35.000 en de grens voor meerpersoonshuishoudens wordt 42.000 euro.
De maximale vrije ruimte bij toewijzing gaat omhoog naar vijftien procent als corporaties, gemeenten en huurders gezamenlijk beleid hiervoor vaststellen. Als de lokale situatie of wensen geen aanleiding geven tot het maken van beleid hebben corporaties 7,5 procent vrije toewijzingsruimte.
Woningcorporaties kunnen huurders met een hoger inkomen (vanaf 10.000 euro boven de toewijzingsgrenzen van 35.000 en 42.000) die in een sociale huurwoning wonen een huurverhoging van 50 tot 100 euro geven tot maximaal de toegestane huur volgens het woningwaarderingsstelsel.
De maximale huursomstijging komt op inflatieniveau. Lokaal kunnen partijen een hogere huursomstijging (maximaal één procentpunt hoger) afspreken, als de investeringsopgave voor woningcorporaties te groot is voor een inflatievolgende huursomontwikkeling.
Op 1 januari 2020 treedt de Wet aanpassing indexering eigen bijdrage huurtoeslag en het vervallen van de maximale inkomensgrenzen in werking.
De begrote huurtoeslag stijgt in 2020 vanwege minder snelle afname van de werkloosheid en mindere inkomensontwikkeling. Zon 1,4 miljoen huishoudens ontvangen huurtoeslag. De huurtoeslag loopt op tot 4,86 miljard euro in 2024, een stijging van ongeveer honderd miljoen per jaar.
Het wetsvoorstel huur- en inkomensgrenzen komt naar verwachting in december 2019 naar de Tweede Kamer
De afspraken uit het Sociaal Huurakkoord over de jaarlijkse maximale gemiddelde huurverhoging van woningcorporaties komen in een wet.
Om sneller in te kunnen spelen op de lokale woonbehoeften en woonwensen werkt het kabinet ook een voorstel uit om het verschuiven van woningen tussen de DAEB (diensten van algemeen en economisch belang) en de niet-DAEB portefeuilles makkelijker te maken.
Woningcorporaties kunnen de niet-gebruikte ruimte uit de vijf procent passend toewijzen meenemen naar een volgend jaar.
Verhuurders kunnen een tijdelijke huurkorting geven aan huurders die qua inkomen recht hebben op huurtoeslag, maar een huur hebben boven de toepasselijke aftoppingsgrens voor maximaal drie jaar.
Er komt mogelijkheid voor een inkomensafhankelijke huurverhoging van 50 euro voor hogere middeninkomens en 100 euro per jaar voor hogere inkomens tot de maximale huurprijs op basis van het WWS (woningwaarderingsstelsel).
Het kabinet beperkt het aandeel van de WOZ (waardering onroerende zaken) in het puntenstelsel tot 33 procent. Dit gaat alleen spelen in de meest krappe woningmarktgebieden.
Het kabinet kondigt geen nadere versimpelingen van de markttoets aan. Aedes wil een daadwerkelijke vrijstelling van de markttoets voor middenhuur tot 1.000 euro, omdat ook een beperkte markttoets investeringen in dit segment remmen.
Binnen de energiebelasting stijgt het tarief van aardgas en verlaagt het kabinet het tarief op elektra. Daarnaast wordt de ODE ( Opslag Duurzame Energie) verhoogd en de verhouding burgers-bedrijven verandert van 50-50 naar 33-67. Hierdoor daalt de belastingdruk voor huishoudens.
Het Klimaatakkoord gaat 2020 in. Uitgangspunt daarbij is woonlastenneutraliteit voor kopers en huurders, waarbij de kosten voor verduurzaming niet hoger zijn dan kan worden terugverdiend aan energiebesparing
Voor corporaties komt 50 miljoen euro beschikbaar via een deel van de middelen van de startmotor
Programma Aardgasvrije Wijken wordt voortgezet in de vorm van proeftuinen (100 wijken aanpak) en bijbehorend Kennis- en Leerprogramma (KLP). Hiervoor is 63 miljoen euro beschikbaar in 2020.
De salderingsregeling voor zonnepanelen blijft tot 1 januari 2023, daarna volgt afbouw tot 2030.
De ISDE (InvesteringsSubsidie Duurzame Energie) krijgt een verlenging met 100 miljoen per jaar. Daarnaast wordt de regeling uitgebreid, waardoor isolatie ook voor subsidie in aanmerking komt.
Het ministerie EZK heroverweegt de subsidie voor biomassa (pelletkachels).
Per 1 juli 2020 wordt de nieuwe bepalingsmethode voor de energieprestatie van gebouwen in de regelgeving aangewezen, de NTA8800. Hiermee veranderen dan de eisen voor nieuwbouw naar eisen voor Bijna Energie Neutrale Gebouwen (BENG). Ook komt er een alternatief voor het vereenvoudigd energielabel (VEL).
Het kabinet wil in 2020 de voorstellen van de Europese Commissie voor de herziening van de richtlijnen hernieuwbare energie (RED) en energie-efficiëntie (EED), de nieuwe Governance-verordening en de voorstellen voor een nieuw marktontwerp van de elektriciteitsmarkt en de ACER-verordening invoeren.
Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) werkt aan een nieuw inburgeringsstelsel voor vergunninghouders, dat in 2021 moet ingaan. Onderdeel daarvan is dat de gemeente de huur en andere vaste lasten in de eerste periode rechtstreeks gaat betalen.
Als vervolg op het Schakelteam Personen met Verward Gedrag is het Verbindend Landelijk Ondersteuningsteam (VLOT) gestart. Tot eind 2020 ondersteunt VLOT gemeenten en ketenpartners, waaronder woningcorporaties, bij de aanpak van kwetsbare personen.
Voor de aanpak van verward gedrag stelt het kabinet in 2020 in totaal 41 miljoen euro beschikbaar, en vanaf 2021 jaarlijks ruim 30 miljoen euro. 1,4 miljoen euro daarvan gaat naar VLOT en 2,5 miljoen euro naar de opzet van een landelijk meldnummer voor verward gedrag.
Het ministerie van Justitie en Veiligheid werkt aan een wetsvoorstel om de burgemeester de bevoegdheid te geven om een woning tijdelijk te sluiten na het aantreffen van wapens in een woning of na beschieting van een woning. Dit in het kader van de aanpak van ondermijnende criminaliteit.
De prioriteiten in de Meerjarenagenda beschermd wonen en maatschappelijke opvang zijn: doorstroom uit beschermd wonen, voldoende geschikte woningen, voorkomen van dakloosheid, sneller signaleren van beginnende problemen zoals schulden en goede toegang tot voorzieningen.
Het najaar van 2019 komt het kabinet met een plan voor het gezamenlijk realiseren van voldoende geschikte (begeleide) woonplekken, waar (ex-)daklozen met eigen inkomen en voldoende begeleiding een zo zelfstandig mogelijk bestaan kunnen opbouwen.
In 2020 brengt het kabinet de effecten van de maatregelen van het Programma Langer Thuis in beeld.
In 2020 komen er tien projecten bij onder het Experimentenprogramma Wonen en zorg met voorbeeldprojecten van gemeenschappelijk wonen voor ouderen
Voor het Programma Eén tegen eenzaamheid en het Programma Langer thuis is in 2020 26,5 miljoen euro beschikbaar voor subsidies en opdrachten.
Voor de Stimuleringsregeling wonen en zorg is 30 miljoen euro beschikbaar in 2020. Deze is speciaal voor de ontwikkeling van nieuwe woonzorginitiatieven.
Per 1 januari 2020 treedt de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) in werking.
Er komt een Validatie- en Innovatiepunt (VIP) voor een snel en eenduidig oordeel over validaties en innovatieve werkmethoden bij asbestverwijdering. Hierbij spelen TNO en RIVM een belangrijke rol. Samen met het SMART-systeem wordt het functioneren van het asbeststelsel zo meer risicogericht en onafhankelijk gemaakt.
Het kabinet stuurt in september 2019 een asbestbrief naar de Tweede Kamer met daarin onder meer informatie over differentiatie in risicoklassen en externe evaluatie van het asbeststelsel.
Of asbestdaken uiteindelijk vallen in risicoklasse 1 hangt af van de uitkomsten van het onderzoek die worden verwacht in de eerste helft van 2020.
Het kabinet overlegt met partners wat er moet gebeuren nu het verbod op asbestdaken niet door de Eerste Kamer is gekomen. Eind dit jaar volgt nader bericht.
In 2020 treedt het wettelijk stelsel voor certificering voor werkzaamheden aan gasverbrandingsinstallaties in werking.
Het kabinet zet zich met de zogenoemde brede schuldenaanpak in om problematische schulden te voorkomen en terug te dringen.
De totale kosten voor de Autoriteit woningcorporaties worden voor het jaar 2020 geraamd op ongeveer 0,33 miljoen euro. Dat bedrag wordt op grond van de Woningwet grotendeels via een heffing bij de woningcorporaties opgehaald.
In 2020 werkt het kabinet het stelsel van basisregistraties uit, zodat burgers en ondernemers hun gegevens niet steeds opnieuw hoeven aan te leveren (bijvoorbeeld bij corporaties). De overheid kan zo de dienstverlening verbeteren en efficiënter opereren.
Het nieuwe stelsel van kwaliteitsborging wordt vanaf 2021 stapsgewijs ingevoerd. Tot die tijd doen marktpartijen alvast ervaring op met proefprojecten. In 2020 wordt de lagere wet- en regelgeving aangepast en de toelatingsorganisatie opgericht.
Het kabinet werkt in 2020 opties uit voor de vernieuwing van het instrumentarium voor gebiedsontwikkeling. Hierbij betrekt het kabinet de voorziene wijziging in de financiële verhoudingen.
In 2020 levert het kabinet in samenwerking met Aedes de resultaten op van het onderzoek naar opgaven en middelen.
Uit prognoses van het kabinet volgt dat de achterborgstelling (bedrag aan gegarandeerde leningen) komende jaren iets toeneemt, waardoor het obligo (onderlinge waarborg van corporaties) licht toeneemt. Dat betekent een kentering van de trend van de afgelopen jaren waarin de achterborgstelling en het obligo daalden.
Voor het bufferkapitaal (eigen vermogen plus voorzieningen) voorziet het kabinet ook een daling, net als in 2019. Dit heeft te maken met de uitgaven die WSW voorziet op basis van de betaalverplichtingen voor de dienst der lening van woningcorporaties SHH en WSG.
Het kabinet wil de verkoopregels voor corporaties vereenvoudigen. Een van de maatregelen is dat de te verkopen woning eerst moet worden aangeboden aan de huurder. Hiervoor komt minister Ollongren met een voorstel.
De evaluatie van de Wet normering topinkomens is klaar in 2020, net als de besluitvorming over het wetsvoorstel tegen ontwijkingsconstructies.
