Op het moment dat de gemeente een nieuw bestemmingsplan vaststelt, kan het zijn dat de bestemming van een perceel wordt gewijzigd. Voor een perceeleigenaar kan dit heel vervelende consequenties hebben. Denk bijvoorbeeld aan de situatie dat een horecabestemming wordt gewijzigd naar een woonbestemming, en het gebruik als café daarna niet meer legaal is.
Om situaties zoals bovenstaande zoveel mogelijk te voorkomen, bestaat het overgangsrecht. Hierbij kan onderscheid worden gemaakt tussen het overgangsrecht bouwwerken en het overgangsrecht gebruik. Over het overgangsrecht bouwwerken, schreven wij eerder al deze blog. In deze blog gaan wij in op het overgangsrecht gebruik.
Overgangsrecht gebruik houdt in dat gebruik dat reeds bestond op het tijdstip van inwerkingtreding van het bestemmingsplan en hiermee strijdig is, mag worden voortgezet voor de duur van het nieuwe bestemmingsplan. Om gebruik te kunnen maken van het overgangsrecht, geldt wel een aantal voorwaarden:
1. Het strijdige gebruik mag niet worden veranderd in ander strijdig gebruik, tenzij door deze verandering de afwijking naar aard en omvang wordt verkleind.
2. Het gebruik mag niet langer dan een jaar worden onderbroken, anders vervalt het overgangsrecht.
3. Het overgangsrecht is niet van toepassing als het gebruik ook in strijd was met het voorheen geldende bestemmingsplan. Het gaat enkel om gebruik dat was toegestaan binnen het “oude” bestemmingsplan en in strijd is met het “nieuwe” bestemmingsplan.
Wordt aan een of meerdere van deze voorwaarden niet voldaan, dan is het overgangsrecht niet van toepassing. In dat geval is sprake van illegaal gebruik en kan door de gemeente handhavend worden opgetreden.
Verder is het is aan degene die zich op het overgangsrecht beroept om te bewijzen dat het overgangsrecht van toepassing is. Bewezen dient te worden dat het strijdige gebruik op het moment van inwerkingtreding van het bestemmingsplan bestond. Dit moment wordt de peildatum genoemd. Eventueel moet ook worden bewezen dat het gebruik daarna niet langer dan een jaar onderbroken is geweest. Op het moment dat het om een ouder bestemmingsplan gaat en de peildatum al wat verder in het verleden ligt, kan het lastig zijn om dit te bewijzen.
Het overgangsrecht gebruik kan dus bescherming bieden op het moment dat een nieuw bestemmingsplan wordt vastgesteld en de bestemming van een perceel hierdoor wijzigt. Het is echter wel aan de perceeleigenaar om te bewijzen dat het overgangsrecht van toepassing is door aan te tonen dat het strijdige gebruik op de peildatum al bestond. In sommige gevallen kan dit heel lastig zijn, vooral als het om een ouder bestemmingsplan gaat.
