De Omgevingswet komt eraan. Voor veel professionals die zich met mobiliteit bezighouden en überhaupt al van de Omgevingswet hebben gehoord lijkt dit nog een ‘ver van mijn bed show’. Toch is dit niet zo. De Omgevingswet heeft gevolgen voor gemeentelijk beleid op het gebied van duurzame mobiliteit en biedt tegelijkertijd kansen. Welke? We leggen het je uit.
De Omgevingswet heeft invloed op iedereen die werkt in het ruimtelijk domein en dus ook op professionals die bezig zijn met duurzame mobiliteit. Hij bundelt namelijk alle wetten over de fysieke leefomgeving. Het doel is om het ruimtelijk beleid eenvoudiger en makkelijker inzichtelijk te maken om daarmee een kwalitatieve, gezonde en veilige fysieke leefomgeving mogelijk te maken.
Wat dit concreet betekent op lokaal niveau, is vastgelegd in de verschillende kerninstrumenten van de wet. In de omgevingsvisie, de langetermijnvisie voor het hele gemeentelijk grondgebied, schetst de gemeente haar doelen en ambities voor de toekomst. Hierin komen dus doelstellingen te staan over onder andere de bereikbaarheid, duurzaamheid en veiligheid van de gemeente.
Het opstellen van omgevingswaarden is een van de instrumenten die een gemeente heeft om te sturen op de gestelde kwaliteiten uit de omgevingsvisie. Denk hierbij bijvoorbeeld aan waarden over de lucht- en geluidskwaliteit en parkeernormen. Omgevingswaarden worden in het omgevingsplan vastgelegd. Hierin staan alle regels voor bepaalde locaties en activiteiten op het gemeentelijk grondgebied. Het plan is bindend voor iedereen in de gemeente. De Omgevingswet stimuleert bovendien actief het nastreven van omgevingswaarden. Als er niet wordt voldaan aan de vastgestelde omgevingswaarde dan is het college van B&W verplicht tot het vaststellen van een programma om hier alsnog aan te voldoen.
Terug naar de lange-termijn-ambities uit de omgevingsvisie. Mobiliteit is van grote invloed om gestelde kwaliteiten voor de leefomgeving te behalen. Denk aan bereikbaarheid, verduurzaming, maar ook aan sociaalmaatschappelijke aspecten als WMO-vervoer. Beleid op duurzame mobiliteit is een belangrijk middel om omgevingswaarden te behalen en te verbeteren. Het kan bijvoorbeeld fietsen en lopen stimuleren en de uitstoot van schadelijke stoffen beperken. Daarnaast is gezondheid een belangrijk thema voor de fysieke leefomgeving.
De Omgevingswet heeft nog twee andere belangrijke doelstellingen: het stimuleren van initiatieven uit de samenleving én het mogelijk maken van integrale (gebieds)ontwikkeling. Ook bij deze twee doelstellingen kan mobiliteit een belangrijke bijdrage leveren.
Allereerst stimuleert de Omgevingswet participatie. Hiermee wordt bedoeld ‘het in een vroegtijdig stadium betrekken van belanghebbenden’. Op het gebied van mobiliteit is hier nog veel mee te winnen. Op regionale en nationale schaal heeft infrastructuur een grote invloed op de lokale leefomgeving. Het is daarom belangrijk om de omgeving daar tijdig en grondig bij te betrekken. Grote infrastructurele projecten vallen straks onder het instrument ‘projectbesluit’. In dit instrument zijn verschillende momenten van participatie opgenomen om ervoor te zorgen dat de omgeving de mogelijkheid heeft om mee te praten.
Het vroegtijdig betrekken van de omgeving bij het opstellen en uitvoeren van duurzaam mobiliteitsbeleid kan ook heel goed op lokale schaal. Denk maar eens aan het opstellen van beleid voor publieke laadpalen. De omgeving kan bijvoorbeeld worden betrokken bij het kiezen van toekomstige locaties voor laadinfrastructuur. Voordelen van het tijdig en serieus betrekken van de omgeving zijn groot. Duurzame mobiliteit raakt namelijk aan het dagelijks leven van mensen; waar parkeer je je auto? Hoe ziet de straat eruit? Hoe veilig is het fietspad? Participatie op deze onderwerpen leent zich daarom goed om in gesprek te gaan met de omgeving en deze te betrekken bij planvorming.
Naast het betrekken van inwoners bij planvorming is het belangrijk om als mobiliteitsprofessional zelf vroegtijdig betrokken te zijn bij het opstellen en uitvoeren van ruimtelijke projecten. Op deze manier kan verduurzaming van mobiliteit vroegtijdig in de planvorming worden opgenomen om toekomstige gebruikers te faciliteren duurzaam te reizen. Fietsen en lopen wordt bijvoorbeeld gestimuleerd door veilige en aantrekkelijke fietspaden in een plangebied en door het faciliteren van excellent fietsparkeren of door het aanbieden van deelmobiliteit.
De kerninstrumenten van de wet bieden dus de mogelijkheid om ambities op de verduurzaming van mobiliteit te concretiseren. Bovendien worden mobiliteitsprofessionals én de omgeving gestimuleerd vroegtijdig betrokken te zijn bij (gebieds)ontwikkelingen. De Omgevingswet is dus geen ver van je bed show, maar een goed instrument om duurzame mobiliteitsmaatregelen tot uitvoering te brengen.
