Na het klimaatakkoord van Parijs zijn vrijwel alle landen van de wereld ervan overtuigd dat duurzame energie de toekomst is. Ook de uitslag van de verkiezingen van maart 2017 kan worden gezien als een aanwijzing dat steeds meer mensen voor verduurzaming van de energievoorzieningen zijn.
Dat betekent echter niet dat duurzame energieprojecten zonder slag of stoot tot stand komen. Met enige regelmaat wordt geprocedeerd tegen windparken en met de steeds verdere opkomst van zonneparken groeit ook daartegen het
verzet
. In essentie lijkt de huidige situatie erop neer te komen dat duurzame energie wel de sympathie heeft van veel mensen, maar dat het ook weer niet de bedoeling is dat deze duurzame energie in de buurt van hun woning of bedrijf opgewekt wordt. Daardoor is
onwaarschijnlijk
dat de doelstelling voor wind op land wordt gehaald.
Indien bewoners, bedrijven of belangengroeperingen windparken tegen willen houden, vechten zij met enige regelmaat de besluiten van de overheid aan die dergelijke energieprojecten mogelijk maken. Het gaat dan bijvoorbeeld om toestemmingen op grond van de Wet natuurbescherming, planologische besluitvorming, omgevingsvergunningen en Waterwetvergunningen.
Voorgeschiedenis procedure over onrechtmatige hinder windpark
Het verzet tegen windparken beperkt zich echter niet tot bestuursrechtelijke procedures tegen de dergelijke besluiten. Uit een uitspraak van de rechtbank Midden-Nederland van 14 juni 2017 (
ECLI:NL:RBMNE:2017:2871
) blijkt dat het Delta Park Neeltje Jans kennelijk zoveel overlast en onheil vreesde van een windpark dat het Delta Park ook een civiele procedure is gestart.
Uit de uitspraak van de rechtbank blijkt dat het Delta Park ook al tot aan de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft geprocedeerd over de vergunningen voor het windpark. Kennelijk is het Delta Park er veel aangelegen om het windpark tegen te houden. De procedures over de
omgevingsvergunning (bouwen)
,
Nbw-vergunning
,
het bestemmingsplan
,
Waterwetvergunning
leidden echter geen van alle tot succes voor het Delta Park.
Daarnaast heeft het Delta Park (in haar hoedanigheid van huurder) ook een procedure gevoerd tegen de Staat, omdat de Staat toerekenbaar tekort zou zijn geschoten in haar verplichtingen door toestemming te geven voor het windpark. Ook die procedure was
niet succesvol
.
Uitspraak rechtbank onrechtmatige hinder door windpark
In de zaak die heeft geleid tot de uitspraak van de rechtbank vraagt het Delta Park, onder andere, een verbod voor de bouw van twee windturbines, omdat de realisatie en exploitatie van het windpark onrechtmatig zou zijn wegens onrechtmatige hinder, gevaarzetting en onaanvaardbare belemmering van de bedrijfsvoering en daardoor schade zou worden geleden.
De rechtbank oordeelt dat het windpark er in beginsel vanuit mag gaan dat zij rechtmatig handelt indien zij gebruik maakt van haar omgevingsvergunning, maar dat een onherroepelijke vergunning het windpark niet zonder meer vrijwaart tegen civielrechtelijke aansprakelijkheid jegens derden als gebruik van die vergunning bij die derde tot schade leidt.
De rechtbank verwijst naar het arrest
Vermeulen/Lekkerkerker
en een recenter
arrest van 21 oktober 2005
van de Hoge Raad waaruit volgt dat het belang van het voorkomen van onrechtmatige hinder door het gebruik maken van door een bestemmingsplan toegestane bouwmogelijkheden niet een belang is dat door de wettelijke regeling van het bestemmingsplan wordt nagestreefd. Dit neemt, volgens de rechtbank, niet weg dat het bestemmingsplan, afhankelijk van de gedetailleerdheid ervan en van de omvang van het onderzoek dat eraan ten grondslag ligt (waarbij het niet slechts gaat om onderzoek vóór de vaststelling, maar ook om onderzoek en beoordeling in het kader van het beroep daartegen) meer of minder sterke aanwijzingen kan bevatten dat het gebruik maken van de toegestane bouwmogelijkheden naar maatschappelijke opvattingen niet als onrechtmatige hinder is te beschouwen.
De rechtbank plaats haar beoordeling in dit kader. Het Delta Park betoogt onder andere dat sprake is onrechtmatige hinder door geluid, slagschaduw en vallend ijs. Daarnaast betoogt het Delta Park dat de externe veiligheid niet is geborgd en de belevingswaarde van het Delta Park wordt aangetast. Tot slot betoogt het Delta Park dat sprake is van onrechtmatige oprichtingshinder en dat zij beperkt wordt in haar bedrijfsvoering. De rechtbank concludeert na een uitvoerige motivering dat door geen van deze aspecten onrechtmatige hinder wordt veroorzaakt. De vorderingen van het Delta Park worden dan ook afgewezen.
Arrest Hoge Raad
De Hoge Raad heeft op 16 juni 2017 (twee dagen na de uitspraak van de rechtbank) ook een
arrest
heeft gewezen over onrechtmatige hinder (ECLI:NL:HR:NL:HR:2017:1106). Dit arrest gaat weliswaar niet over hinder veroorzaakt door windparken, maar dat maakt het arrest niet minder interessant. In dat arrest overweegt de Hoge Raad dat het afhankelijk is van de aard, de ernst en de duur van de hinder en de daardoor veroorzaakte schade in verband met de verdere omstandigheden van het geval, waaronder de plaatselijke omstandigheden of sprake is van onrechtmatige hinder. De Hoge Raad overweegt ook dat het beschikken over of het juist ontbreken van een publiekrechtelijk vereiste vergunning niet zonder meer bepalend is voor het antwoord op de vraag of sprake is geweest van onrechtmatige hinder.
Tot slot
Strikt genomen moet een scherp onderscheid worden gemaakt tussen de vraag of alle vergunningen in het bestuursrechtelijke traject terecht aan een windpark zijn verleend en de vraag of het windpark onrechtmatige hinder veroorzaakt. Dit formele onderscheid moet echter ook weer niet worden overschat. Uit de toetsing van de rechtbank blijkt namelijk (impliciet) dat een zorgvuldige besluitvorming bij het verlenen van de vergunningen er in de praktijk toe kan leiden dat het voor derden niet eenvoudig is om te bewijzen dat een windpark onrechtmatige hinder veroorzaakt.
