Er komen steeds meer inhoudelijke uitspraken beschikbaar over de Omgevingswet. Op 20 maart 2024 deed de Rechtbank Gelderland, ECLI:NL:RBGEL:2024:1505, een uitspraak inzake een verzoek om een voorlopige voorziening in verband met weigering om handhavend op te treden tegen de tijdelijke opvang van 25 statushouders en 1 asielzoeker.
Het besluit tot afwijzing van het handhavingsverzoek is genomen op basis van de Omgevingswet. Ondanks dat de voorzieningenrechter in deze uitspraak geen (volledig) voorlopig rechtmatigheidsoordeel geeft heeft zij het bezwaar van verzoekers, dat er in de kern op neerkomt dat de opvang in strijd is met het tijdelijke deel van het omgevingsplan, wel beperkt beoordeelt in het kader van de belangenafweging. De voorzieningenrechter is (ondanks dat zij ernstig twijfelt of de opvang zoals deze door de gemeente wordt gerealiseerd past binnen het tijdelijk deel van het omgevingsplan) van oordeel dat de belangen van de gemeente bij het opvangen van statushouders en een asielzoeker in dit specifieke geval zwaarder wegen.
Met de inwerkingtreding van de Omgevingswet heeft elke gemeente direct een omgevingsplan van rechtswege dat regels geeft over de fysieke leefomgeving voor het gehele grondgebied van de gemeente. Dat omgevingsplan bestaat voor nu uit een tijdelijk deel, waarin onder meer alle bestemmingsplannen zijn opgenomen die vóór 1 januari 2024 golden (art. 22.1, onder a Ow in samenhang met art. 4.6, lid 1 Invoeringswet Ow). Op het perceel waar de opvang gerealiseerd wordt, was vóór 1 januari 2024 het bestemmingsplan ‘Buitengebied 2008’ van kracht.
Dat bestemmingsplan maakt dus onderdeel uit van het tijdelijk deel van het omgevingsplan van de gemeente Brummen. Op grond van artikel 5.1, lid 1, onder a Ow is het verboden om zonder omgevingsvergunning een omgevingsplanactiviteit te verrichten. Onder een omgevingsplanactiviteit valt onder meer een activiteit die in strijd is met het (tijdelijk deel van) het omgevingsplan (bijlage A bij art. 1.1 Ow, waarin ‘omgevingsplanactiviteit’ is gedefinieerd).
Niet in geschil is dat de gemeente niet beschikt over een omgevingsvergunning voor een omgevingsplanactiviteit. Volgens het college is die omgevingsvergunning niet vereist. De voorzieningenrechter overweegt dat zij ernstig twijfelt of de opvang zoals deze door de gemeente wordt gerealiseerd past binnen het tijdelijk deel v.h. omgevingsplan. Het huisvesten van statushouders en een asielzoeker lijkt op voorhand namelijk niet primair gericht op het verlenen gezondheids- en/of welzijnszorg, maar eerder op huisvesting/bewoning. Bewoning van het pand is op grond van de planregels in ieder geval niet toegestaan. Het is daarom op voorhand in zijn geheel niet uit te sluiten dat de gemeente art. 5.1, lid 1, onder a, Ow overtreedt.
