De afgelopen maanden maakte minister De Jonge meerdere keren duidelijk dat hij niet van plan was om de Omgevingswet nogmaals uit te stellen. Tijdens het commissiedebat in maart stelde hij nog, doelend op 1 januari 2023: ''Dit is gewoon de invoeringsdatum, we gaan niet meer uitstellen, ik ga ook geen go/no-go momenten inrichten of wat dan ook. Dit is gewoon de datum en die gaan we doen.'' Ondanks de stelligheid van de minister en meerdere pogingen om ook de Eerste Kamer van zijn standpunten te overtuigen, bleven veel Kamerleden kritisch met name over het functioneren van het DSO. Vandaag werd bekend dat het beeld dat De Jonge afgelopen mei had geschetst over het functioneren van het digitale stelsel ook nog eens veel te optimistisch was.
Tijdens de laatste plenaire vergadering van de Eerste Kamer voor het reces werd besloten dat de Omgevingswet per 1 januari 2023 in werking kan treden, míts het DSO voldoende functioneert. Men kan dus nog aan de noodrem trekken waardoor de door velen in het werkveld gewenste duidelijkheid uitbleef. Tijdens die laatste plenaire vergadering op 12 juli werd eveneens besloten dat de Eerste Kamer pas een definitieve beslissing zal nemen over de datum van inwerkingtreding nadat het Adviescollege ICT-toetsing een onafhankelijk advies over het functioneren van het digitale stelsel heeft uitgebracht. Daarnaast wordt er medio augustus een opzet van een enquête verwacht die De Jonge heeft toegezegd te zullen houden onder de 'uitvoeringspraktijk' (bijv. gemeenten en provincies). (1) Zowel het advies als de resultaten van de enquête worden in oktober verwacht en het eerst volgende plenaire debat staat vlak daarna, onder voorbehoud, gepland op 1 november. (2)
Vandaag werd bekend dat de minister afgelopen mei een veel te rooskleurig beeld van de staat van het DSO had geschetst. Dit bleek uit verslagen van het 'Tactisch overleg planleveranciers', een zoomvergadering tussen ambtenaren en softwareleveranciers vier dagen na het verschijnen van de Kamerbrief, die op verzoek van Binnenlands Bestuur in het kader van de Wet Open Overheid (Woo) openbaar zijn gemaakt. In de beantwoording van Kamervragen afgelopen mei deed de minister voorkomen dat de oplevering van het DSO op schema lag en het systeem stabiel was. Een ambtenaar zei hier echter over: ''Als je de laatste versie van onze schriftelijke antwoorden leest, dan staat daar inderdaad nog vrij onhandig dat er op 1 april meer is, dat alles af is. En dan denk ik, dat is natuurlijk niet helemaal zo.'' Wel benadrukte hij dat het beantwoorden van de Kamervragen een haastklus was geweest. Een softwareleverancier ging nog een stapje verder: ''Die brief is op een aantal punten zo naast de waarheid dat ik dit wel een beetje stuitend vind dat er wordt gezegd, we informeren hier goed, want dat is natuurlijk niet zo.'' En: ''Die brief van de minister suggereert dat het stabiel is (...) en op een aantal punten is dat gewoon niet zo.'' (3)
Vandaag besloot de GroenLinks-fractie, ondanks het reces, schriftelijke vragen te stellen over dit voorval. Senator Saskia Kluit noemt deze ontwikkeling ''zorgwekkend'' en benadrukt dat het niet de eerste keer is dat er informatie is achtergehouden: ''Hoe kan de Eerste Kamer vertrouwen op de volledigheid en betrouwbaarheid van de informatie die de minister met ons deelt?" (4)
Of dit voorval invloed heeft op de definitieve beslissing van de Eerste Kamer in het najaar is nog niet duidelijk. Ondanks de kritische geluiden moet niet vergeten worden dat een meerderheid in juli voor de motie Rietkerk en dus voor het in stand houden van 1 januari 2023 als beoogde datum van inwerkingtreding stemde.
Onder andere de fracties van de PvdA en GroenLinks zijn tegen de invoering van de Omgevingswet per 1 januari 2023. Senator Mary Fiers omschreef de motie een aantal weken geleden nog als ''motie startsein uitvoeringschaos Omgevingswet'' (5) en Kluit geeft aan alsnog de juiste antwoorden omtrent de staat van het DSO te willen ontvangen. (6) Wordt ongetwijfeld vervolgd.
Mary Fiers, 'Omgevingswet update', https://www.linkedin.com/feed/update/urn:li:activity:6952683802968117248/.
Eerste Kamer, 'Inwerkingtreding Omgevingswet op 1 januari blijft uitgangspunt', https://www.eerstekamer.nl/nieuws/20220712/inwerkingtreding_omgevingswet_op_1.
Martin Hendriksma, 'De Jonge informeerde Eerste Kamer verkeerd over DSO', https://www.binnenlandsbestuur.nl/ruimte-en-milieu/de-jonge-informeerde-eerste-kamer-fout-over-dso.
Noordhollands Dagblad, ' GroenLinks wil opheldering minister De Jonge over desinformatie', https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20220808_63184763.
Mary Fiers, 'Omgevingswet update', https://www.linkedin.com/feed/update/urn:li:activity:6952683802968117248/.
WNL, 'GroenLinks wil opheldering van minister Hugo de Jonge over desinformatie', https://wnl.tv/2022/08/08/groenlinks-wil-opheldering-van-minister-hugo-de-jonge-over-desinformatie/.
Aanbiedingsbrief bij antwoorden op Kamervragen over de inwerkingtreding van de Omgevingswet
Besluit op Woo-verzoek over Tactisch Overleg Planleveranciers
