De VNG heeft samen met onder meer gemeenten, woningcorporaties, woonwagenbewoners en het ministerie van BZK de ‘Wegwijzer gemeentelijk woonwagen- en standplaatsenbeleid’ opgesteld. De Wegwijzer is een nadere invulling van het in 2018 door het ministerie van BZK uitgebracht landelijk beleidskader.
Diverse gemeenten hebben inmiddels (eerste) stappen gezet om hun lokale woonwagen- en standplaatsenbeleid aan te passen. De Wegwijzer is vooral voor gemeenten die nog aan het begin staan van hun woonwagen- en standplaatsenbeleid een bruikbaar handvat. Daarnaast biedt de Wegwijzer keuzes voor dilemma’s uit de gemeentelijke uitvoeringspraktijk.
De Wegwijzer:
schetst het mensenrechtelijk kader in relatie tot het woonwagen- en standplaatsenbeleid
licht stap voor stap toe hoe gemeenten, samen met woningcorporaties, woonwagenbewoners en beheerorganisaties, woonwagen- en standplaatsenbeleid kunnen ontwikkelen en uitvoeren dat in lijn is met het Beleidskader
Uitwerking van nationaal beleid
In 1999 werd de Woonwagenwet van rijkswege afgeschaft. Gemeenten werden via de Huisvestings- en Woningwet verantwoordelijk voor de huisvesting van woonwagenbewoners en het aantal woonwagenstandplaatsen werd afgebouwd. Onder meer Europese rechtspraak en het College voor de Rechten van de Mens hebben dit beleid afgewezen, omdat het niet in overeenstemming is met het mensenrechtelijk kader uit het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Het ministerie van BZK heeft daarop het Beleidskader Gemeentelijk woonwagen- en standplaatsenbeleid opgesteld.
Het Beleidskader vormt een basis voor gemeenten om het lokale woonbeleid vast te stellen, waarbij zij rekening moeten houden met de wensen van woonwagenbewoners en moeten voorzien in voldoende standplaatsen. De Wegwijzer gemeentelijk woonwagen- en standplaatsenbeleid is een verdere invulling van het lokale woonbeleid op dat Beleidskader. De VNG model huisvestingsverordening is aangepast met een extra hoofdstuk 2a Standplaatsen en woonwagens. Aan de hand van deze verordening kan de wijze van vergunningverlening en de inrichting van de standplaatsen voor woonwagens worden geregeld.
Het ministerie van BZK heeft € 50 miljoen toegezegd voor de huisvesting van deze doelgroep. De VNG wacht het onderzoek af dat BZK momenteel uitvoert naar de kosten voor het inrichten van standplaatsen en aanschaffen van woonwagens. Zodra dit onderzoek is afgerond gaat de VNG in gesprek met het ministerie om hierover afspraken te maken.
Wegwijzer
Als er aanleiding toe is, zal de VNG de Wegwijzer actualiseren. Een gedrukt exemplaar van de Wegwijzer is per post naar alle gemeentesecretarissen verzonden. Hieronder vindt u de link naar de digitale versie.
Workshops
De VNG organiseert in juni en in het najaar een aantal online workshops waarin de wegwijzer wordt toegelicht. De data komen in de VNG-agenda te staan.
Meer informatie
Lees de VNG Wegwijzer gemeentelijk woonwagen- en standplaatsenbeleid
Bekijk de VNG model huisvestingsverordening
Lees het nieuwbericht en de Kamerbrief van het ministerie van BZK
Ledenbrief nummer
Lbr. 21/023
De aanleiding tot het schrijven van deze Wegwijzer is de noodzaak om het huidige woonwagen- en standplaatsenbeleid in Nederland in overeenstemming te brengen met het mensenrechtelijk kader. Gemeenten voerden in de periode 1919-1999 de Woonwagenwet uit. In 1999 werd de Woonwagenwet ingetrokken. Dit leidde ertoe dat gemeenten integraal verantwoordelijk werden voor de huisvesting van woonwagenbewoners. Het omstreden uitsterfbeleid zorgde, in de periode na het intrekken van de Woonwagenwet, voor de afbouw van het aantal standplaatsen. In de jaren nadien hebben woonwagenbewoners bij diverse instanties aandacht gevraagd voor de tekortkomingen van het woonwagenbeleid in veel Nederlandse gemeenten, daar waar het gaat om het naleven van de mensenrechten. Dit beleid bleek niet in overeenstemming te zijn met het mensenrechtelijk kader dat door het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) en de Algemene wet gelijke behandeling (AWGB) worden gevormd. Gelet hierop heeft het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) op 12 juli 2018 het Beleidskader Gemeentelijk woonwagen- en standplaatsenbeleid (het Beleidskader) gepresenteerd.
Volledige brief
Wegwijzer gemeentelijk woonwagen- en standplaatsenbeleid en VNG Model Huisvestingsverordening
Bijlage(n)
Bijlage 2: Model Raadsbesluit wijziging Huisvestingsverordening 2014
Bijlage 3: Huisvestingsverordening 2014 (gewijzigd model, april 2021)
