Door aanhoudende droogte en de lage wateraanvoer vanuit het buitenland heeft minister Harbers (IenW) op 3 augustus het risiconiveau voor een tekort aan water opgeschaald naar niveau 2 (feitelijk watertekort). Het Managementteam Watertekorten (MTW) moet zorgen dat de waterverdeling in Nederland zo optimaal mogelijk blijft. Vooral de landbouw, scheepvaart en natuur zullen op korte termijn nadelige gevolgen van het tekort aan oppervlaktewater ondervinden. Drinkwater, afkomstig uit grondwater, blijft beschikbaar om de Nederlandse wc’s mee door te spoelen en de tuin mee te bewateren. Maar als elke druppel telt, moet er dan niet gekeken worden naar simpele oplossingen die kostbaar water lokaal vasthouden?
Credit Beeld: Nanda Sluijsmans
In een artikel draagt Nieuwsuur (NOS) (1) verschillende technieken aan om zoet water te besparen of terug te winnen. Op sommige (kust)plekken in de wereld worden al innovaties gebruikt die zout water omzetten in zoet water. Deze techniek kost echter veel energie, wat de energietransitie en het elektriciteitsnet belemmert en water duurder maakt. Daarnaast kan in woningen water van de wasbak gebruikt worden om wc’s door te spoelen en kan regenwater in een bassin op worden gevangen. Deze aanpassingen kosten, net als de verduurzamingsopgaven, geld en moeten binnen de bestaande wetgeving passen.
Het opvangen van regenwater bij woningen lijkt de meest logische optie. Zo stelde de Vlaamse regering eerder wateropslag verplicht bij nieuwbouwprojecten (2). Deze wet wordt nu aangescherpt, wie vanaf 2023 een woning bouwt of grondig renoveert is verplicht een regenwaterput van bepaalde grootte te installeren, afhankelijk van de grootte van het dak. Het opgevangen regenwater kan daarna gebruikt worden om het toilet door te spoelen, kleding te wassen, een woning of auto te wassen of de tuin te besproeien.
Waarom zijn zulke wateropslagen in Nederland nog niet aan de orde? Mario Jacobs, Dijkgraaf van Waterschap Aa en Maas probeert via LinkedIn het #DDDverbod (drollen doorspoelen met drinkwater verbod) trending te maken. Volgens hem zou zo een verplichting voor een regenwateropslag makkelijk te regelen zijn, gewoon een 'gevalletje Bouwbesluit'.
Harm Valk, adviseur energie en duurzaamheid (Nieman) geeft aan dat het inderdaad een 'gevalletje Bouwbesluit' zou kunnen zijn. In de norm riolering en regenwatersystemen (NEN 3215) zou het relatief makkelijk te regelen zijn, 'al gaat daar wel 2 jaar overheen'. Drinkwaterveiligheid (NEN 1006) moet wel betrokken worden, ook al is het niet de bedoeling om water te gebruiken als drinkwater. 'Drinkwaterbedrijven zijn tamelijk terughoudend', zegt Valk. 'Zo’n 15 jaar geleden zijn er diverse experimenten geweest met twee waternetwerken binnen één woning. Een drinkwaternet, voor tapwater van drinkbare kwaliteit en een grijswaternet voor bijvoorbeeld het besproeien van de tuin en het doorspoelen van het toilet. Drinkwaterbedrijven hebben hier toen een stokje voor gestoken omdat de consument gewend zou zijn dat er drinkbaar water uit de kraan komt. Het zou niet acceptabel zijn als er kinderen ziek zouden worden die uit de verkeerde kraan drinken. De drinkwaterbedrijven worden hier dan als eerste op aangekeken.'
Volgens Valk is het opslaan van water wel wenselijk, maar hoeft het niet per sé op het eigen perceel via het Bouwbesluit verplicht te worden. 'We moeten als gebouwde omgeving een bijdrage leveren aan het opslaan van water; dat kunnen de waterschappen niet alleen. Er liggen in de openbare ruimte nog veel kansen. Er kan bijvoorbeeld gezorgd worden voor minder verharding, het uitdiepen van wadi’s en het installeren van krattensystemen onder de weg of in een groenstrook. Aan zo een krattensysteem kunnen particuliere kavels weer worden gekoppeld. Dat ligt buiten het Bouwbesluit. In de Omgevingswet kun je die samenhang in de nabije toekomst helemaal goed regelen.'
Het is dus mogelijk om via het Bouwbesluit wateropslag te verplichten, maar of het wenselijk is, is een andere vraag. Wellicht is het beter om op buurtniveau te gaan kijken naar de mogelijkheden voor wateropslag. Iets wat we hopelijk terug gaan zien in de nationale maatlat voor klimaatadaptatief bouwen van minister De Jonge (VRO) die eind dit jaar uitkomt.
https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2439349-doorspoelen-met-regen-en-zeewater-zoet-maken-want-watertekort-wordt-nijpend
https://www.demorgen.be/snelnieuws/zorgvuldiger-omgaan-met-water-ook-wie-verbouwt-moet-straks-een-regenput-plaatsen~b005337a/
Water moet worden verdeeld door aanhoudende droogte
Ontwikkeling van landelijke maatlat voor een groene klimaatadaptieve gebouwde omgeving gestart!
