Anders dan in de Wet natuurbescherming (hierna: 'Wnb') en de voorganger daarvan, de Natuurbeschermingswet 1998 (hierna: 'Nbw 1998'), voorziet de Omgevingswet wél in een (expliciete) inspraakverplichting voordat een natuurvergunning (onder de Omgevingswet: een Natura 2000-activiteit) kan worden verleend. In deze blog lichten we toe wat er verandert voor deze inspraakverplichting voor natuurvergunningen.
In onze Legal Update van 14 juli 2021 schreven wij over de uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (hierna: 'de Afdeling') van dezelfde datum, waaruit volgt dat het onder het huidige recht voortaan verplicht is om inspraak te bieden voordat een natuurvergunning wordt verleend. Deze verplichting volgt uit de Europese Habitatrichtlijn, maar is niet goed geïmplementeerd in de Wnb en de Nbw 1998. Met de hiervoor genoemde uitspraak van de Afdeling is komen vast te staan dat bestuursorganen bij natuurvergunningen desondanks verplicht zijn op grond van het beginsel van Unietrouw om inspraak via de uitgebreide voorbereidingsprocedure van afdeling 3.4 van de Algemene wet bestuursrecht (hierna: 'Awb') vorm te geven.
Onder de Omgevingswet is het volgen van de uniforme openbare voorbereidingsprocedure voor Natura 2000-activiteiten wél wettelijk verplicht
Onder de Omgevingswet moeten bestuursorganen verplicht de uniforme openbare voorbereidingsprocedure van afdeling 3.4 van de Awb doorlopen, als sprake is van een aanvraag voor een omgevingsvergunning die betrekking heeft op een Natura 2000-activiteit of een andere activiteit waarbij belangrijke gevolgen voor het milieu kunnen optreden. Dit volgt uit artikel 16.65 van de Omgevingswet en artikel 10.24 van het onderliggende Omgevingsbesluit. Met deze bepalingen komt de wetgever tegemoet aan de verplichting die volgt uit de Europese Habitatrichtlijn.
Daarmee verschilt de Omgevingswet van de situatie die nu onder de Wnb bestaat, waarbij een dergelijke expliciete wettelijke verplichting ontbreekt. De incorrecte implementatie van de Habitatrichtlijn in de Wnb is daarmee onder de Omgevingswet verholpen.
Het arrest Varkens in nood van het Hof van Justitie en de daaropvolgende uitspraken van de Afdeling hebben voor de nodige ophef gezorgd. Niet alleen is in het omgevingsrecht het indienen een zienswijze niet langer een verplichte eis voor toegang tot de bestuursrechter, ook volgt uit deze uitspraken dat niet-belanghebbenden die aan de bestuurlijke voorprocedure hebben deelgenomen, toegang moeten hebben tot de bestuursrechter.
Daarmee is in Nederland de vraag of inspraak voor eenieder wordt opengesteld of alleen voor de kleinere kring van belanghebbenden belangrijker geworden. Immers, inspraak betekent dan ook dat daaropvolgende toegang tot de bestuursrechter moet worden opengesteld. In dat kader is relevant dat de wetgever er in de Omgevingswet niet voor kiest om inspraak voor Natura 2000-activiteiten via de uniforme openbare voorbereidingsprocedure open te stellen voor eenieder. Alleen belanghebbenden kunnen een zienswijze tegen een ontwerp omgevingsvergunning voor een Natura 2000-activiteit indienen en kunnen daarna naar de bestuursrechter stappen.
Sinds de uitspraak van 14 juli 2021 moeten bestuursorganen bij natuurvergunningen al inspraak bieden door de uitgebreide voorbereidingsprocedure te doorlopen. Deze situatie wordt onder de Omgevingswet voor Natura 2000-activiteiten wettelijk vastgelegd.
