"De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) signaleert bij de toepassing van verbrand afval als bouwstof (bodemas) verschillende risico’s voor mens en milieu. Dat blijkt uit een (keten-)analyse die de ILT heeft gepubliceerd over de risico’s van het vrijkomen van gevaarlijke stoffen tijdens de productie, kwaliteitsverbetering, opslag, toepassing en monitoring van dit materiaal. Aanleiding zijn regelmatige signalen van omgevingsdiensten hierover."
Bodemas wordt onder meer gebruikt als fundering van wegen, ophoging geluids- en zichtwallen en steun- en afdeklagen bij stortplaatsen. Het is een restproduct van afval. Na verbranding van afval in een afvalenergiecentrale blijft in de oven ongeveer een vijfde over aan (ruwe) bodemas. In totaal produceren de twaalf centrales in Nederland jaarlijks ongeveer twee miljoen ton.
De analyse waarschuwt voor perverse prikkels in de keten. Het levert geld op om bodemas af te nemen maar het kost geld om er vervolgens vanaf te komen. Hierdoor bestaat er het risico dat bedrijven grote hoeveelheden bodemas aantrekken en daar vervolgens op een goedkope manier van af proberen te komen. Als dat niet lukt - en faillissement volgt - zit de belastingbetaler met de schade. Ook ontstaan er grootschalige toepassingen met bodemas (Groene Schip, Dak van Drenthe) waar vraagtekens bij de nut en noodzaak gezet kunnen worden.
Het gebruik van een slechte kwaliteit bodemas is vanaf 2020 niet meer toegestaan. Maar bodemas is in grote hoeveelheden in het land toegepast. Zorg daarbij is dat bedrijven de registratie- en monitoringsverplichtingen onvoldoende naleven en bodemas ongecontroleerd in de grond of bouwstofketen wordt gebracht met schade voor mens en milieu. Het grootste risico bestaat voor het vervuilen van grond- en oppervlaktewater. Bij verwijdering kunnen ook onopgemerkt schadelijke stoffen vrijkomen uit (producten met) bodemas met risicos voor werknemers.
In vervolg op de ketenanalyse zal de ILT in samenwerking met de handhavingspartners en beleid een aanpak maken voor een veilig en duurzaam gebruik van bodemas.
Downloads
Keten import, productie en toepassing van bodemas
Infographic die inzicht geeft in de keten van import, productie en toepassing van bodemas.
Signaalrapportage: Analyse risico's in de keten van bodemas
In deze analyse schetst de ILT een beeld van de risicos van bodemas. Bodemas is een bijproduct van afval. Die ontstaat na verbranding van afval in de afvalenergiecentrales en wordt na opwerking als bouwstof toegepast.
