Anouk Peek over Nature Based Solutions

Wat zijn Nature Based Solutions precies?

“Het idee achter Nature Based Solutions (NBS) is dat we de natuur optimaal gebruiken om steden en dorpen klaar te maken voor de toekomst. Zo gaan we uitdagingen aan die door klimaatverandering op ons pad komen. Denk bijvoorbeeld aan wateroverlast door zware regenval. We gaan daarmee in zekere zin weer terug naar hoe het ooit begon, voordat er zoveel gebouwen stonden.” 

Je schreef je scriptie over boombeleidsstukken. Welke Natured Based Solutions kwam je tegen tijdens het schrijven?

“Ik heb veel interviews gehouden en daarin keek ik naar perspectieven van gemeenten: wat is hun visie op natuurbehoud en -ontwikkeling? Zo kon ik meten in hoeverre ze openstaan voor groene initiatieven. De ene gemeente kijkt meer naar natuurcompensatie, door te bepalen of er bij het aanleggen van nieuwe gebouwen een groen element geïmplementeerd kan worden. Denk daarbij aan een groene muur – bedekt met planten – of een groen dak met mos. Naast dat het veel voordelen oplevert voor de natuur, levert het ook een mooier straatbeeld op. Zo heb je in Utrecht bushokjes met een ‘moerasdakje’: een dak dat bedekt is met planten.”

Welke voordelen brengt zo’n moerasdakje dan met zich mee?

“Het lijkt misschien een kleine ingreep, maar als je alle bushokdakjes met groen bij elkaar optelt, kom je uit op een groot oppervlakte. Als het regent, trekt het water in de plantjes. Zo komt het niet allemaal op straat terecht, waar het vaak niet weg kan. Dus naast dat het er leuk uitziet, zit er ook een idee achter. Utrecht is namelijk niet de meest groene stad van Nederland. Maar zo doet de gemeente toch haar best om hierin te compenseren.

Door slimme keuzes te maken op basis van de plantensoort die je neemt, kunnen die groene daken het hele jaar door voordelen bieden. Zo wordt er vaak gebruikgemaakt van mos of vetplantjes. Die kunnen best goed tegen extreme omstandigheden. Deze toepassing zie je ook steeds vaker bij particuliere bouw met platte daken. Bij platte daken loop je namelijk vaak tegen het probleem aan dat er bij zware regenval te veel water moet worden opgevangen door de regenpijp, waardoor het water niet weg kan. Hier pas je dan weer hetzelfde principe toe als bij de bushokjes. Nog een voorbeeld hiervan is het ASR-gebouw in Utrecht, dat heeft ook een groen dak. En tussen al dat groen liggen ook nog zonnepanelen.”

In ons vorige gesprek vertelde je over 2 verschillende benaderingen van gemeenten ten aanzien van bomenkap. Hoe verhouden die benaderingen zich tot NBS?

“Het kiezen voor antropocentrische (waarbij de mens centraal staat) of ecocentrische benaderingen (mens en natuur op gelijke voet) om je gemeente vorm te geven, is mede afhankelijk van wat de landelijke politiek doet. Denk dan ook aan hoe ‘groen’ de coalitie is die op dat moment zetelt. Daarnaast zijn er budgettaire redenen om te kiezen voor een antropocentrische benadering. Voor het opzetten van NBS-projecten moet er geld vrijkomen, maar dat moet dan wel beschikbaar zijn. Als gemeenten keuzes moeten maken over het verdelen van de taart, dan moeten prioriteiten tegen elkaar afgewogen worden.”

Is de ecocentrische aanpak ook duurder dan de antropocentrische?

“Nee, niet per se. Maar, zonder nu heel cynisch te klinken: we doen het al jaren op dezelfde manier. De stap maken naar een ecocentrische benadering betekent ook: investeren. Het ligt dan aan de keuzes die gemeenten maken wat betreft het soort investering. Stel dat je nu zegt: we willen kolencentrales weer terughalen. Daar moet je óók in investeren. Dan kan je net zo goed kiezen voor een duurzamere oplossing. Het is vaak zo dat mensen huiverig zijn voor verandering, totdat het goede resultaten blijkt op te leveren. Dan kan het opeens heel hard gaan.”

Zijn kleinschalige initiatieven als moerasdakjes geen druppel op een gloeiende plaat?

“Ik denk dat je alle initiatieven als geheel moet zien. Zo’n bushokjes-initiatief is een begin. Eén druppel op een gloeiende plaat, maakt de plaat toch net iets kouder. Ook geeft het een signaal af aan mensen. Wanneer zulke initiatieven bewezen effectief zijn, kan je verdere verandering in gang zetten. Het laat zien dat iets kleins óók al kan helpen. NBS hoeven niet per se heel ingrijpend te zijn. Ik bedoel, op bushokjes zít al een dak. Dat je daar wat plantjes aan toevoegt, maakt voor de reiziger niet uit. Die staat nog steeds droog op de bus te wachten. Ook wat onderhoudskosten betreft valt het mee: in dit soort gevallen is het een kwestie van één keer aanleggen en verder behoeft het weinig onderhoud.”

Heb jij zelf ideeën NBS-ideeën die toegankelijk zijn voor gemeenten?

“Bomen planten. Ik weet dat dat in bepaalde gemeenten lastig kan zijn, maar laat bij het aanleggen van nieuwbouwwijken óók wat ruimte over voor bomen. Bomen doen zoveel meer dan alleen blaadjes verliezen. Ze zuiveren de lucht, nemen water op, zorgen voor meer biodiversiteit. Ik begrijp dat ze in de lente kunnen zorgen voor hooikoortsklachten en in de herfst voor bladoverlast. Maar dat weegt niet op tegen de voordelen die bomen ons bieden. En dan heb ik het nog niet eens gehad over het esthetisch voordeel: het biedt een mooi uitzicht, zo’n boom in je wijk. Een simpel idee dat bijdraagt aan de grote uitdaging waar we voor staan.”

Meer weten? Neem een kijkje in het themadossier: klik op de tabs boven het artikel.