Soms bezorgt een boom je meer gedoe dan plezier. Zo’n boom die compleet uit de kluiten is gegroeid. Of eentje die zoveel bladoverlast veroorzaakt dat je dagelijks moet vegen. Kortom: een boom die je liever kwijt dan rijk bent. Er zit maar één ding op – kappen. Maar wat heb je hiervoor nodig, behalve een kettingzaag? In elk geval een boomkapvergunning.
Anouk Peek is junior adviseur bij Kinran en rondt momenteel haar master Spatial Planning af. In haar scriptie vergelijkt ze 21 ‘boombeleidsstukken’ in en rondom nationale natuurparken in Nederland. Ze stelt hierin een afwegingskader vast. Namelijk: op basis van welke voorwaarden beslissen gemeenten wel of geen kapvergunning te verlenen?
Wanneer een particulier of instantie van plan is één of meerdere bomen te kappen, dient diegene een aanvraag in bij de gemeente. Dan start er een proces dat ongeveer 8 weken in beslag neemt. Tijdens dat proces besluit de gemeente of de bo(o)m(en) gekapt kunnen worden.
Volgens Anouk is dit afhankelijk van een aantal pijlers. “Om wat voor soort bo(o)m(en) gaat het? Wat is het formaat? En wat is de locatie? Daarnaast is de natuurwaarde van belang. Denk aan: zijn er voldoende schuil- en voedingsplekken voor vogels? Verandert de inrichting van het gebied? Een zogenaamde boomadviseur neemt de uiteindelijke beslissing”.
Anouk vertelt: ‘ik zie vaak dat mensen kapvergunningen aanvragen als een boom te groot of te hoog wordt. Of als de conditie verslechtert. Ook bladuitval kan een aanleiding zijn. Eigenlijk alle problemen die gevaarlijk kunnen zijn voor mensen uit de directe omgeving.’
Het valt Anouk op dat het aantal klachten rondom bomen stijgt na een (grote) storm. Anouk: “dat is vrij logisch natuurlijk. Maar een opvallende exponentiële stijging in klachten zien we bijvoorbeeld ook tijdens het kappen van één boom.”
Hoe dit komt? “Een boom kappen is lastiger en tijdrovender dan mensen denken. Dus komt het voor dat buurtbewoners zich zorgen maken en denken dat er méér bomen worden gekapt dan aanvankelijk afgesproken. Tijdens de lockdown deed dit zich nog eens opvallend vaker voor, uiteraard omdat de meeste mensen meer tijd thuis doorbrachten.”
Als buurtbewoners bezwaar hebben tegen het kappen van één of meerdere bomen, kunnen ze twee dingen doen. Anouk: “bewoners kunnen een ‘zienswijze’ indienen. Dit houdt in dat ze tijdens het proces van de vergunningaanvraag tot kappen inspraak hebben. Is er al een vergunning verleend? Dan kunnen buurtbewoners nog bezwaar aantekenen.”
Het komt voor dat bomen ‘vergunningvrij’ worden gekapt. Dit mag alleen als de boom minder dan 30cm in omvang is. In dit soort zaken ziet Anouk vaker protest ontstaan vanuit mensen uit de omgeving. “Het komt wel eens voor dat er na een vergunningvrije kap toch bomen herplant worden. Een zienswijze of bezwaar indienen kan dus zeker nuttig zijn.”
Waar ziet Anouk verbeteringen in het proces? “Je kunt er op twee manieren naar kijken. Namelijk: de antropocentrische wijze; waarbij de mens centraal staat. En de ecocentrische manier. Bij die laatste staan mens en natuur op gelijke voet.”
De voorwaarden die gemeenten hanteren zijn gebaseerd op één van deze zienswijzen. Maar binnen dat kader lopen de richtlijnen bij verschillende gemeenten nog uiteen. “In de toekomst zou het prettig zijn om dit wat meer te centraliseren om een zo duidelijk mogelijk beleid uit te voeren. Zodat boomkapvergunningen overal volgens dezelfde richtlijnen worden verleend.”
Meer weten over dit onderwerp? Anouk gaat graag met je in gesprek.
