Gemeenten spelen een belangrijke rol in het kader van de energietransitie. Zij hebben aangegeven dat zij behoefte hebben aan meer mogelijkheden om te sturen op een publieke uitvoeringspartner, dan het wetsvoorstel hen biedt.
De verdere behandeling van het wetsvoorstel voor de Warmtewet 2 levert problemen op die te maken hebben met een verschil van inzicht over het uitgangspunt voor de keuze voor een warmtebedrijf door gemeenten.
De staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat heeft in een brief aan de Tweede Kamer kenbaar gemaakt dat gemeenten hebben aangegeven dat zij behoefte hebben aan meer mogelijkheden om te sturen op een publieke uitvoeringspartner, dan het wetsvoorstel hen biedt. Gemeenten willen vooraf een expliciete voorkeur uitspreken voor een type warmtebedrijf: publiek, privaat of een samenwerkingsvorm.
Omdat die voorkeur onder meer op gespannen voet staat met het gekozen uitgangspunt in het wetsvoorstel dat allerlei type warmtebedrijven kunnen deelnemen aan de warmtevoorziening, zal een politieke heroverweging over een mogelijke aanpassing van het wetsvoorstel plaatsvinden. Het huidige wetsvoorstel wordt daarom niet voor advies naar de Raad van State gestuurd.
Medio 2020 heeft de internetconsultatie van het ontwerp van de Wet collectieve warmtevoorziening (Warmtewet 2) plaatsgevonden. De Warmtewet 2 zal de huidige Warmtewet vervangen en is een volgende stap die gezet wordt in het kader van de energietransitie met het oog op de uitwerking van de klimaatdoelen en het Klimaatakkoord. Naar aanleiding van die consultatie heeft de minister van Economische Zaken en Klimaat eind 2020 de resultaten van de consultatie toegelicht en vijf wijzigingen benoemd die als gevolg in het wetsvoorstel voor de Warmtewet 2 zijn doorgevoerd. Het wetsvoorstel voor de Warmtewet 2 zoals dat er nu uitziet levert echter problemen op. Die problemen hebben te maken met een verschil van inzicht tussen de staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat – Klimaat en Energie en gemeenten.
Gemeenten spelen een belangrijke rol in het kader van de energietransitie. Dat geldt ook ten aanzien van de Warmtewet 2, waarbij gemeenten regie hebben op de wijkgerichte aanpak om collectieve warmtesystemen tot stand te laten komen. In het huidige ontwerp van die wet is bepaald dat zij onder meer warmtekavels vaststellen waarop een warmtebedrijf een collectief warmtesysteem kan aanleggen en exploiteren en een warmtebedrijf kunnen aanwijzen dat de exclusieve bevoegdheid krijgt om binnen het warmtekavel warmte te transporteren en te leveren. In het ontwerp voor de Warmtewet 2 is ten aanzien van dit laatste bepaald dat een transparante en non-discriminatoire procedure moet worden doorlopen door een gemeente om een warmtebedrijf aan te wijzen.
Op 5 juli 2021 heeft de staatssecretaris in een brief aan de Tweede Kamer kenbaar gemaakt dat gemeenten het wetsvoorstel in de huidige vorm niet steunen. Volgens de staatssecretaris hebben gemeenten aangegeven dat zij behoefte hebben aan meer mogelijkheden om te sturen op een publieke uitvoeringspartner, dan het wetsvoorstel biedt. Gemeenten willen vooraf een expliciete voorkeur uitspreken voor een type warmtebedrijf: publiek, privaat of een samenwerkingsvorm. De staatssecretaris merkt op dat deze behoefte op gespannen staat voet met het gekozen uitgangspunt in het wetsvoorstel dat allerlei type warmtebedrijven op gelijke voet moeten kunnen deelnemen aan de beoogde ontwikkeling en groei van de warmtemarkt. Daaraan wordt toegevoegd dat de wens van gemeenten ook niet verenigbaar is met het Europees recht.
De vraag is nu wat het lot van de Warmtewet 2 is. Het fundamentele verschil van inzicht moet leiden tot een politieke heroverweging volgens de staatssecretaris. Op basis daarvan kan bepaald worden of, en zo ja, op welke wijze een aanpassing van het wetsvoorstel en de onderliggende uitgangspunten wenselijk is. De staatssecretaris zal daartoe ‘meerdere opties in kaar brengen’, in overleg met gemeenten. Andere stakeholders worden eveneens betrokken. De besluitvorming zal aan een volgend kabinet zijn. Dit betekent dat het wetsvoorstel ook niet naar de Raad van State zal worden gestuurd voor advies.
Het is duidelijk dat de Warmtewet 2 nog een tijd op zich zal laten wachten. De politieke heroverweging die moet plaatsvinden zal ook niet binnen een zeer korte tijd afgerond zijn gezien het onderwerp van de patstelling. In volgende blogs volgen we de voortgang met betrekking tot het wetsvoorstel, alsmede de gevolgen voor de praktijk.
