Nederlandse gemeenten vragen het Rijk om meer geld voor onderwijshuisvesting en de kosten van de Omgevingswet. Voor beide onderwerpen zijn forse investering noodzakelijk volgens de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). Met de huidige vergoedingen vanuit het Rijk komen gemeenten niet uit.
Recentelijk nam de algemene ledenvergadering van de VNG unaniem een motie van de gemeente Noordoostpolder aan om de lobby richting Rijk te intensiveren om te komen tot een structurele verhoging van de middelen voor onderwijshuisvesting en de invoering van de Omgevingswet. De gemeente Noord-Oostpolder diende de motie samen met zeven andere gemeenten in.
Noord-Oostpolder riep de VNG op om gemeenten te consulteren over de financiële effecten van de Omgevingswet. De begroting van gemeenten laat het volgens wethouders Wiemer Haagsma en Hans Wijnants niet toe om de extra financiële lasten hiervan op te vangen. De ALV van de VNG schaarde zich eind september achter beide moties.
Een grote investering voor onderwijshuisvesting is volgens de VNG noodzakelijk als gemeenten aan de wens voor klimaatneutrale en kwalitatief goede scholen willen voldoen. Het VNG bestuur heeft zich op advies van het expertiseteam geschaard achter de ambities in de routekaart PO/VO in het kader van het klimaatakkoord en de bijbehorende claim van 20,96 miljard euro over in periode van 30 jaar.
Ook de kosten die gemeenten moeten maken voor de invoering van de Omgevingswet vragen om extra geld vanuit het Rijk, zo stelt de VNG. Gemeenten zien de meerwaarde van de Omgevingswet die op 1 januari 2022 moet in gaan en werken hard aan de implementatie ervan. Zij maken zich volgens de VNG echter in toenemende mate zorgen over de kosten van de Omgevingswet.
Die zorgen betreffen enerzijds de kosten die gemeenten moeten maken om de wet in te voeren; de invoeringskosten lopen in de praktijk namelijk hoger op dan vooraf was geraamd door het ministerie. Anderzijds betreffen die zorgen de structurele financiële effecten van de wet: gemeenten vragen zich af of de verwachte structurele baten (bijvoorbeeld door besparingen op ambtelijke capaciteit doordat er minder vergunningen worden aangevraagd) gaan opwegen tegen de verwachte extra kosten, zowel structureel als incidenteel. Gemeenten vrezen dat de invoering van de Omgevingswet niet budgetneutraal kan worden gerealiseerd.
Overigens pleitte Leonard Geluk, algemeen directeur van de VNG, onlangs nog voor fors meer geld voor het gemeentefonds. Dat is volgens hem hard nodig om de wettelijke positie van gemeenten te versterken om gemeenten en Rijk in balans te brengen. Geluk stelt dat een structurele verruiming van het gemeentefonds én een Wet op de decentrale overheden voorwaarden zijn waaraan moet worden voldaan voordat gemeenten taken als de woningbouwopgave, het Klimaatakkoord en de energietransitie behoorlijk kunnen oppakken.
