De inwerkingtreding van de Omgevingswet is nog vers, maar de eerste wijzigingen in de verschillende regelingen staan al op stapel. Het Verzamelbesluit Besluit bouwwerken leefomgeving 2024 heeft in consultatie gelegen en voorziet in een aantal interessante wijzigingen. Zo komen eisen voor verblijfsvoorzieningen voor beschermde vogels en vleermuizen. Verder komt er maatwerk voor zon op dak. Ook worden de eisen voor toegankelijkheid, CO2-meter in scholen, vergunningsvrij bouwen en droge blusleidingen aangescherpt of verduidelijkt. Hier lees je greep uit de voorgestelde wijzigingen.
In paragraaf 2.3.2 van het Bbl worden gevallen aangewezen waarvoor een omgevingsvergunning voor een technische bouwactiviteit noodzakelijk is. Naar aanleiding van vragen vanuit de praktijk wordt de regeling op een aantal punten verduidelijkt. Het gaat om de volgende wijzigingen:
In artikel 2.22 wordt verduidelijkt dat de uitzonderingen op de vergunningplicht van artikel 2.27 en 2.29 niet gelden voor activiteiten aan bouwwerken die gebouwd of gebruikt worden zonder de vereiste gereedmelding in het kader van de Wet kwaliteitsborging bouw (Wkb).
Gezien de huidige redactie van artikel 2.25 (bouwwerken met een dak) zijn ook bruggen en viaducten tot een hoogte van 5 meter vergunningvrij worden geworden onder de Omgevingswet. Een dergelijke uitleg is niet beoogd en ter verduidelijking is dit gecorrigeerd door te bepalen dat dergelijke infrastructurele voorzieningen (bruggen en viaducten) nadrukkelijk vergunningplichtig zijn (tenzij ze vallen onder gevolgklasse 1 van de Wkb).
Zonnepanelen, rolluiken, collectoren voor warmteopwekking en afscheidingen tussen balkons en dakterrassen worden dus niet meer genoemd maar zijn op grond 2.26 wel vergunningvrij voor zover niet hoger dan 5 meter. In combinatie met de meetinstructie voor de hoogte in artikel 2.23 (meten vanaf het aansluitende terrein) ontstaat echter onduidelijkheid hoe deze bouwactiviteiten nu beoordeeld moeten worden in gevallen waar ze geplaatst worden op een hoogte van meer dan 5 meter. Om discussie hierover te voorkomen worden de drie genoemde activiteiten aan de uitzonderingen voor de vergunningplicht genoemd in artikel 2.27 toegevoegd:* een collector voor warmteopwekking of een paneel voor elektriciteitsopwekking;* een zonwering, rolhek, luik of rolluik aan of in een gebouw;* een afscheiding tussen balkons of dakterrassen;* een bouwwerk ten behoeve van een nutsvoorziening, de waterhuishouding, het meten van de luchtkwaliteit, het telecommunicatieverkeer, het openbaar vervoer of het weg-, spoorweg-, water- of luchtverkeer, dat niet hoger is dan 5 m.;
Mede naar aanleiding van de brand in de Grenfell toren is in paragraaf 2.3.2 van het Bbl bepaald dat voor het aanbrengen van gevelpanelen en / of gevelisolatie (anders dan spouwmuurisolatie) bij gebouwen met een verblijfsgebied gelegen boven de 13 meter een omgevingsvergunning voor een technische bouwactiviteit nodig is. De oorspronkelijke redactie van dit artikel blijkt in de praktijk veel vragen op te roepen. Om die reden wordt de redactie van artikel 2.27, lid 1, onderdeel b, onder 3 aangepast in: voor zover het gaat om een bouwwerk met een vloer van een verblijfsgebied op een hoogte van meer dan 13 m: de isolatie van de gevel, een gevelpaneel of de gevelbekleding.
In het Bbl wordt een nieuwe afdeling (afdeling 4.8) toegevoegd. Het aansturingsartikel (doelvoorschrift) laat het volgende lezen: Een bouwwerk heeft zodanige voorzieningen dat er voldoende nest-, rust- of verblijfplaatsen zijn voor beschermde diersoorten op grond van afdeling 11.2 van het Besluit activiteiten leefomgeving die voor die plaatsen van het bouwwerk afhankelijk zijn.
Hiermee wordt een landelijke minimumeis in het Bbl opgenomen voor ‘natuur inclusieve’ bouwwerken. Op grond van het Bbl is er een verplichting dat bij nieuwbouw en bij ingrijpende renovatie maatregelen moeten worden getroffen, zodat daken en/of gevels verblijfplaatsen kunnen bieden aan gebouwafhankelijke beschermde diersoorten, zoals de huismus, gierzwaluw en diverse soorten vleermuizen. In de Omgevingsregeling (Or) worden specifieke eisen aan verblijfsvoorzieningen voor gebouwafhankelijke beschermde diersoorten gesteld.
Momenteel mist in de regelgeving een mogelijkheid om het opwekken van energie of een andere vorm van duurzaam gebruik af te dwingen voor deze gebruiksfuncties. Deze wijziging in het Bbl biedt gemeenten de juridische mogelijkheid om het duurzaam gebruik van een dak af te dwingen.
Hoewel het duurzaam gebruik van daken - in het bijzonder voor zon-op-dak - steeds vaker voorkomt, zijn er nog altijd veel daken onbenut. In het Bbl wordt een gemeentelijk maatwerkvoorschrift(bevoegdheid) opgenomen om aanleg van hernieuwbare energie te verplichten voor bestaande utiliteitsgebouwen met een gebruiksoppervlakte van meer dan 250 m². Deze bevoegdheid zal alle utiliteitsbouw betreffen, dat wil zeggen alle bouwwerken die geen woonbestemming hebben.
De eis betreft dat het dak wordt gebruikt voor het opwekken van hernieuwbare energie. Dit kan worden ingevuld met zon PV, maar kan ook met andere technieken worden ingevuld, zoals kleine windturbines of warmtepompen, waarbij de buitenunit zich op het dak bevindt. Mits tevens voldaan wordt aan overig geldend recht bijvoorbeeld op grond van het omgevingsplan. De voorgestelde maatwerkmogelijkheden hebben enkel betrekking op de daken van bouwwerken. Andere onderdelen van het gebouw, zoals de gevel, of het erf of terrein rondom het bouwwerk vallen hier niet onder.
Met deze wijziging van het Bbl worden CO2-meters in het gehele funderend onderwijs verplicht gesteld voor bestaande gebouwen en nieuwbouw. Sinds 1 juli 2015 gold deze verplichting al in het Bouwbesluit 2012 in verblijfsruimten van nieuw te bouwen en te verbouwen basisscholen.
Onder het funderend onderwijs vallen schoolgebouwen voor (speciaal) basisonderwijs, speciaal onderwijs of voortgezet (speciaal) onderwijs. Het doel van deze verplichting is dat in het gehele funderend onderwijs er instrumenten aanwezig zijn om de CO2-waarden te meten. Op basis van de CO2-waarden kunnen de juiste maatregelen worden toegepast om de kwaliteit van het binnenklimaat zo optimaal mogelijk te maken.
Ten aanzien van de eerdere aanscherping dat alle toegangen van een woning drempels moeten hebben van 20 mm (artikel 4.182 Bbl) blijken er juridische en uitvoeringsproblemen te zijn.
Verder blijkt dat bij de wijziging in 2021 de toegankelijkheid van de verplichte bergruimte bij een woning niet is beschouwd. Voor de toegang naar de bergruimte geldt namelijk in het Bbl nog niet de drempeleis van 20 mm. In de onderhavige wijziging van het Bbl zijn daarom diverse wijzigingen doorgevoerd:
Voor de woonfunctie (nieuwbouw) gaat een drempeleis van 20 mm gelden voor de hoofdtoegang van een woonfunctie, de toegang tot de buitenruimte (balkon, tuin) en de toegang tot de buitenberging.
Door de eis te stellen aan de hoofdtoegang wordt bereikt dat rolstoelgebruikers gebruik kunnen maken van dezelfde toegang als andere bewoners en bezoekers van de woning. Er is daartoe in het Bbl een definitie opgenomen voor hoofdtoegang.
Zowel de hoofdtoegang als de toegang van de buitenberging moeten daarbij bereikbaar en toegankelijk zijn vanaf de openbare weg. Deze wijzigingen zijn een verbetering voor de bereikbaarheid en toegankelijkheid van woningen ten opzichte van de eerdere wijziging in 2021 en 2022. Ook de toegankelijkheid van een hoofdtoegang van een bijeenkomstfunctie (voor alcoholgebruik, voor het aanschouwen van sport, voor film, voor muziek of voor theater), een gezondheidszorgfunctie en winkelfunctie is verbeterd. Deze eis is in tegenstelling tot de eisen voor de toegankelijkheidssector (artikel 4.184) onafhankelijk van de grootte van de gebruiksfunctie en daarmee ook van toepassing op ‘kleine’ gebruiksfuncties.
