In het kader van het onderzoeksprogramma Veehouderij en Gezondheid Omwonenden (VGO) III zijn nieuwe deelrapporten verschenen. Het gaat om het rapport ‘Longontsteking in de nabijheid van geitenhouderijen in Noord-Brabant en Limburg, actualisering 2017-2019’ en een samenvattend rapport van het RIVM over de resultaten van de retrospectieve patiëntenstudie. De resultaten van de rapporten liggen in lijn met eerdere onderzoeksresultaten, aldus de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (minister) in een Kamerbrief van 24 november 2021.
knape_iStock_via GettyImages
Het rapport ‘Longontsteking in de nabijheid van geitenhouderijen in Noord-Brabant en Limburg, actualisering van gegevens uit huisartspraktijken 2017-2019’ is een actualisering van een eerder uitgevoerd onderzoek voor een recentere periode. Daarnaast is nagegaan of de eerder gevonden associatie tussen geitenhouderijen en longontsteking constant is over de maanden van het jaar of dat er bijvoorbeeld relatief meer longontsteking is in het griepseizoen of tijdens het lammerseizoen.
In het rapport is de eerder gevonden associatie opnieuw vastgesteld. Het gaat daarbij om de associatie tussen het voorkomen van longontsteking en het wonen in het onderzoeksgebied (“in de nabijheid van veel veehouderijen, en meer in het bijzonder geitenhouderijen”). Een vergelijkbaar onderzoek is eerder ook uitgevoerd in de provincies Gelderland, Overijssel en Utrecht.
“Bij deze resultaten uit de vergelijking tussen twee gebieden moet in acht worden genomen dat de nabijheid van geitenhouderijen een van meerdere mogelijke verklaringen is voor het vaker voorkomen van longontsteking, naast bijvoorbeeld luchtverontreiniging.”
De oorzaak voor het vaker voorkomen van longontsteking is (nog) niet bekend. De minister merkt in haar Kamerbrief op dat op basis van het rapport geconcludeerd kan worden “dat er een associatie is tussen het wonen nabij een geitenhouderij (tot 500 meter) en een verhoogde kans op longontsteking”, maar dat er over de onderzochte jaren “geen associatie is gevonden tussen het wonen binnen een straal van 1000 of 2000 meter afstand van een geitenhouderij en een verhoogde kans op longontsteking.”
De associatie tussen geitenhouderijen en longontsteking is volgens het rapport gedurende het jaar consistent.
“Longontsteking komt gedurende het hele jaar vaker voor in het onderzoeksgebied en de associatie met wonen in de nabijheid van geitenhouderijen is consistent over de zes onderzochte jaren. Het verschil tussen de individuele maanden is klein. Op basis van de analyses met woonafstanden (500 meter) tot geitenhouderijen worden ook geen aanwijzingen gevonden voor een zwakkere of sterkere associatie tijdens het griep- of lammerseizoen. Het effect op het voorkomen van longontstekingen lijkt eerder in de zomer toegenomen.”
Uit het rapport blijkt verder dat voor de onderzochte periode – “in tegenstelling tot de vorige actualisering, althans met de basis-regressieanalyse”- weer een statistisch significante associatie is gevonden tussen longontsteking en het wonen in de nabijheid van pluimveehouderijen.
Het rapport ‘Samenvatting retrospectieve studie in het kader van het onderzoeksprogramma Veehouderij en Gezondheid Omwonenden (VGO) Deel 3’ is gericht op mogelijke oorzaken van longontsteking bij patiënten in de omgeving van geitenhouderijen.
“De resultaten geven geen duidelijke aanknopingspunten over de mogelijke oorzaken van het verhoogde risico op longontsteking rond geitenbedrijven, waardoor meer onderzoek noodzakelijk is.”
De oorzaken van het verhoogde risico op longontsteking rond geitenhouderijen zijn dus (nog) niet bekend. Deze lijken volgens het onderzoek echter niet meer gerelateerd te zijn aan Coxiella burnetii (Q-koorts).
Er worden nog vervolgonderzoeken uitgevoerd. De minister heeft in haar Kamerbrief aangegeven dat wanneer er inzicht is in de oorzaak van het verhoogde risico op longontsteking voor mensen die in de nabijheid van een geitenhouderij wonen, dat er dan kan worden gekeken naar gerichte maatregelen die dat risico voor omwonenden verkleinen.
