Deze week starten er twee consultaties over regelingen voor het vrijwillig beëindigen van veehouderijactiviteiten in de nabijheid van stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden. Het gaat om de Landelijke beëindigingsregeling veehouderijlocaties (LBV) en de tweede tranche van de Maatregel gerichte aankoop en beëindiging veehouderijen (MGA-2). Via de online consultaties kunnen – gedurende vijf weken – reacties, ideeën of voorstellen over de conceptregelingen worden gedeeld met het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV). De internetconsultaties lopen van 10 mei tot 13 juni 2022.
De stikstofbelasting van de natuur in Nederland is een groot probleem. De stikstofuitstoot moet daarom worden verlaagd. Alleen zo kan de natuur herstellen en komt er weer ruimte voor maatschappelijke en economische activiteiten. Alle sectoren die stikstof uitstoten (industrie, landbouw, verkeer, zee- en luchtvaart) moeten hun stikstofemissies terugdringen. De landbouwsector heeft de afgelopen decennia veel reducerende maatregelen genomen, er liggen echter nog steeds grote opgaves voor de sector. In gebieden waar de opgave voor emissiereductie en natuurherstel het grootst zijn wordt met ondernemers gekeken naar de mogelijkheden om te innoveren, extensiveren, verplaatsen of om te schakelen naar alternatieve vormen van landbouw. Daarnaast willen de ministers ondernemers die overwegen te stoppen, financieel ondersteunen. Daarom wordt gewerkt aan twee ondersteuningsregelingen voor veehouders die op vrijwillige basis willen stoppen: de Landelijke beëindigingsregeling veehouderijlocaties (LBV)en de tweede tranche van de Maatregel gerichte aankoop en beëindiging (MGA-2). Omdat we de beoogde stikstofreductie snel willen realiseren, worden deze stoppersregelingen zo aantrekkelijk mogelijk ingericht.
Met de Landelijke beëindigingsregeling veehouderijlocaties (LBV) kunnen melkvee-, varkens- en pluimveehouders hun bedrijf of een locatie ervan vrijwillig en met subsidie beëindigen. De te verlenen subsidie bestaat uit een marktconforme vergoeding van 100% voor de door te halen productierechten én een vergoeding van 100% voor het waardeverlies van de productiecapaciteit (forfaitair). Ter vergelijking: in het kader van een eerdere beëindigingsregeling, de Subsidieregeling sanering varkenshouderijen, werd 65% van het waardeverlies van de productiecapaciteit vergoed. Volgende openstellingen van de voorliggende regeling zullen per definitie minder aantrekkelijk zijn.
De LBV is een generieke regeling om stikstofdepositie te verminderen. Om in aanmerking te komen voor subsidie moeten melkvee-, varkens- en pluimveehouders (onder meer) voldoen aan een landelijke drempelwaarde voor stikstofdepositie. We ontwikkelen een online tool zodat ondernemers kunnen zien of zij aan de drempelwaarde voldoen.
Naast een generieke regeling, is maatwerk nodig, gericht op bedrijfslocaties die voor een specifiek Natura 2000-gebied de grootste depositiebelasting opleveren. De tweede tranche van de Maatregel gerichte aankoop en beëindiging veehouderijen (MGA-2) geeft provincies de mogelijkheid om deze zogenoemde piekbelasters gericht aan te kopen of te laten beëindigen. Piekbelasters zijn veehouderijen die een relatief hoge stikstofbelasting op Natura 2000-gebieden veroorzaken. Door piekbelasters gericht aan te kopen of te beëindigen kunnen provincies doelgericht stikstofdepositie verlagen daar waar dat het hardst nodig is.
Alle veehouderijsectoren kunnen deelnemen aan de MGA-2. Een belangrijke voorwaarde is dat de depositie vanuit een veehouderij op een overbelast Natura 2000-gebied groter is dan de drempelwaarde voor dat betreffende Natura 2000-gebied. Ook voor de MGA-2 ontwikkelen we een online tool zodat ondernemers kunnen zien of zij voor een Natura 2000-gebied aan de drempelwaarde voldoen en daarmee in aanmerking komen voor de MGA-2.
De LBV is een landelijke subsidieregeling gericht op een brede doelgroep van veehouderijbedrijven met productierecht (melkvee, varkens, pluimvee).
Er is sprake van één landelijke drempelwaarde voor deelname die zodanig wordt vastgesteld dat een grote groep bedrijven (ca. 10.000 locaties) kan deelnemen.
De regeling is gericht op het realiseren van zoveel mogelijk stikstofreductie voor alle overbelaste Natura 2000-gebieden.
Ondernemers ontvangen een subsidie voor de beëindiging van hun veehouderijlocatie; de subsidie ziet op het laten doorhalen van de productierechten (marktconform) en op het waardeverlies van de productiecapaciteit (forfaitair, gebaseerd op de leeftijd en oppervlakte van de stallen).
De LBV biedt de mogelijkheid voor de veehouder om bij voorgenomen verkoop van landbouwgronden nabije Natura 2000-gebieden met de overheid in gesprek te gaan.
Op de veehouderijlocatie die wordt beëindigd mag geen veehouderij meer worden gevestigd. In overleg met het bevoegd gezag mag wel een andere economische activiteit gestart worden, waarbij de stikstofemissie maximaal 15% mag bedragen van de bestaande vergunning.
De MGA-2 is een landelijke regeling waarmee provincies budget kunnen verkrijgen om gericht specifieke bedrijven (piekbelasters) rond specifieke Natura 2000-gebieden te laten beëindigen of aan te kopen.
Provincies geven via een gerichte benadering uitvoering aan de regeling waarbij veehouderijbedrijven actief en selectief worden benaderd, zoveel mogelijk gekoppeld aan de provinciale gebiedsgerichte aanpak.
De regeling ziet op alle veehouderijsectoren, dus ook diercategorieën zonder productierecht (waaronder kalveren, geiten en konijnen).
De drempelwaarde voor deelname is gebiedsspecifiek en zodanig bepaald dat per Natura 2000-gebied slechts 2% van de veehouderijlocaties (als piekbelasters) daaromheen in aanmerking komen.
Daarmee maakt de tweede tranche van de MGA mogelijk dat er ook voor Natura 2000-gebieden in de kustprovincies stikstofopbrengsten kunnen worden gerealiseerd. Bij de eerste tranche van de MGA was dit nauwelijks mogelijk.
Het primaire doel van de regeling is reductie van stikstofdepositie op overbelaste Natura 2000-gebieden. Dat wordt bereikt door het intrekken van de veehouderijvergunning, doorhalen van productierecht en (gedeeltelijke) sloop van bedrijfsgebouwen waarbij tenminste alle productiefaciliteiten worden verwijderd die onlosmakelijke met de veehouderijactiviteit zijn verbonden.
Daarnaast biedt de regeling provincies de mogelijkheid om grond en bedrijfsgebouwen aan te kopen wanneer dat wenselijk is met het oog op een andere maatschappelijke gewenste ruimtelijke ontwikkeling op de locatie.
Er worden marktconforme vergoedingen betaald op basis van onafhankelijke taxatierapporten voor het doorhalen van productierecht en voor de waardevermindering van onroerende zaken als gevolg van het intrekken van de veehouderijvergunning en bestemmingswijziging, dan wel voor de aangekochte onroerende zaken.
Een veehouder/ondernemer die met de MGA-2 een locatie heeft beëindigd, mag in beginsel elders weer vee gaan houden, maar enkel voor het houden van dieren met productierecht.
De ondernemer kan, indien dat qua bestemming mogelijk is, andere activiteiten ontplooien op dezelfde locatie (stikstofruimte max 15%).
Beide stoppersregelingen zijn nu als concept vastgesteld. Via de twee aparte online consultaties kunnen belanghebbenden hun reacties delen met het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV). Na de consultatieperiode van vijf weken worden de binnengekomen reacties verwerkt en wordt gekeken waar de regelingen nog aangepast moeten worden. Dat kan leiden tot wijziging van de nu voorliggende conceptregelingen. In de toelichting op de regelingen zoals die uiteindelijk worden gepubliceerd, wordt duidelijk aangegeven wat de internetconsultatie heeft opgeleverd en ook verantwoord hoe met de reacties is omgegaan.
Concept Landelijke beëindigingsregeling veehouderijlocaties
Uitgelicht uit het document:
''Artikel 10 Openstellingsperiode en subsidieplafond
Subsidies voor beëindigen productie:
Subsidieaanvragen kunnen worden ingediend in de periode van … tot en met …..
2. Het subsidieplafond voor de verstrekking van subsidies op aanvragen die zijn ingediend in de in het eerste lid bedoelde periode, bedraagt:
a. € 270.000.000,- voor de toewijzing van aanvragen die voor meer dan 50 % van het subsidiebedrag betrekking hebben op melkvee, als bedoeld in artikel 1, eerste lid, onder kk, van de Meststoffenwet;
b. € 115.000.000,- voor de toewijzing van aanvragen die voor meer dan 50 % van het subsidiebedrag betrekking hebben op kippen en kalkoenen; 5
c. € 115.000.000,- voor de toewijzing van aanvragen die voor meer dan 50 % van het subsidiebedrag betrekking hebben op varkens.''
