50% van de boeren zal de komende jaren besluiten te stoppen, een deel omdat ze geen opvolger voor het bedrijf hebben, een deel omdat ze gebruik maken van een overheidsregeling in verband met de transitie landbouw. Minister Van der Wal-Zeggelink heeft de voorwaarden bekend gemaakt die ze verbindt aan deelname aan de volgende landelijke stoppersregeling 2022 waar 750 miljoen voor opzij is gezet. Geld om te stoppen is mooi, maar is er voldoende aandacht voor de mens achter de bedrijven?
Als ondernemer is het besluit te stoppen nooit een makkelijke beslissing, zeker in het buitengebied bestaan bedrijven vaak al generaties en zijn mensen enorm gehecht aan de locatie van het bedrijf. De aangekondigde landelijke beëindigingsregeling voor veehouderijlocaties (LBV) compenseert ondernemers in hun kosten en gemiste inkomen maar net als eerdere regelingen lijkt er geen directe aandacht voor de mens achter het bedrijf.
Boeren zijn vaak al zeer lange tijd zelfstandig ondernemer en tegen de tijd dat het bedrijf stopt zijn zij vaak tussen de 50 en 60 jaar oud, te vroeg om met pensioen te gaan. Gebruik moeten maken van de stoppersregeling 2022 is een emotionele beslissing en verwerking heeft tijd nodig. Gemeenten moeten zich als uitvoerende van een belangrijk deel van de regeling daar bewust van zijn.
Na het beëindigen van het bedrijf blijven er voor de gestopte ondernemer vaak twee opties over: in loondienst gaan of een ander type bedrijf starten. De bebouwing aanpassen om er een andere onderneming te starten heeft vaak de voorkeur. De stoppersregeling 2022 zal een voorwaarde bevatten om het houden van vee onmogelijk te maken, maar de gemeente is aan zet om mee te denken met de bestemmingswijziging en andere invulling van aanwezige bebouwing.
Herbestemming in het buitengebied past zelden binnen de standaard beleidskaders en vergt maatwerk en meedenken van ambtenaren en bestuurders.
Gemeenten zou ik op willen roepen om in gesprek te gaan met de mensen achter de stoppende bedrijven binnen hun gemeentegrenzen tijdens de transitie. Bied in die gesprekken perspectief en denk mee op welke manier zij een invulling aan hun toekomst en hun voormalige bedrijfslocatie kunnen gaan geven. Binnen welke kaders en onder welke voorwaarden kan een alternatieve onderneming gestart worden en wat dient een ondernemer daarvoor te doen? De nu aangekondigde 750 miljoen zal een bijdrage leveren aan de transitie in de landbouw en veel stoppers tot gevolg hebben. Met de wetenschap dat er meer stoppers zullen volgen, zullen gemeenten aan de slag moeten met hoe ze deze mensen bij gaan staan in het vervolg van hun werkzame leven en de tijd daarna.
