In de ochtend van 10 januari is kabinet-Rutte IV op Paleis Noordeinde beëdigd. Hoewel de ministeries in dit kabinet niet gewijzigd zijn ten opzichte van het vorige kabinet, zijn er wel vier nieuwe ministerposten bij gekomen. Nederland heeft nu ook een minister voor Natuur en Stikstof, Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening, Klimaat en Energie en Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen. Het nieuwe kabinet wacht grote uitdagingen, niet in het minste op het gebied van de fysieke leefomgeving. Het is daarom interessant om in kaart te brengen welke ministers de komende jaren hoofdzakelijk met de uitdagingen binnen het omgevingsdomein, zoals de woningnood, stikstof en de energietransitie, aan de slag zullen gaan.
Hanke Bruins slot is geboren op 20 oktober 1977 in Apeldoorn. Bruins Slot studeerde Staats- en bestuursrecht en Recht, bestuur en management aan de Universiteit Utrecht. Na haar studie begon ze haar carrière bij het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en was ze van 2001 tot 2005 werkzaam als beleidsmedewerker afdeling Bestuur en Wetgeving en senior beleidsmedewerker afdeling Bestuurlijke Organisatie. Al van kinds af aan had Bruins Slot de ambitie om militair te worden. In 2005 begon ze daarom de postacademische opleiding tot officier aan de Koninklijke Militaire Academie. Na het afronden van deze opleiding werd ze pelotonscommandant bij de artillerie (Gele Rijders) en in 2008 is zij op uitzending in Uruzgan, Afghanistan geweest. Tevens was ze werkzaam bij de directie Operaties van het Commando Landstrijdkrachten.
Van 2010-2019 was Bruins Slot Tweede Kamerlid voor het CDA en was ze onder meer woordvoerder op het gebied van defensie en zette ze zich in voor binnenlands bestuur, curatieve zorg, preventie, sport en medisch-ethische vraagstukken. Van 2019 tot 2021 was Bruins Slot gedeputeerde voor het CDA bij de Provincie Utrecht en had ze onder andere Natuur, Landbouw, Bodem en Water en Sport en Bestuur in haar portefeuille. (1)
De komende vier jaar
De komende vier jaar zal Bruins Slot werkzaam zijn als minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Hierover zegt zij het volgende:
''Het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties zet zich onder meer in voor een goed en slagvaardig openbaar bestuur. Afgelopen jaren heb ik in verschillende rollen als ambtenaar, volksvertegenwoordiger en bestuurder op verschillende plekken in het openbaar bestuur ervaring mogen opdoen. Hierdoor ben ik vertrouwd met het werkveld van het ministerie. Uiteraard vind ik het ook mooi om terug te komen bij het ministerie waar ik ooit mijn loopbaan ben begonnen.
Inmiddels ben ik ruim tien jaar actief in het openbaar bestuur, maar nog iedere dag profiteer ik van de ervaringen en vaardigheden die ik heb opgedaan bij de Koninklijke Landmacht: beslissingen durven nemen, doorzettingsvermogen en vooral het werken in teamverband. 'Eén militair is geen militair', is zo’n beetje het eerste wat je meekrijgt op de KMA. Je hebt elkaar nodig om een doel te bereiken en als bestuurder is dat niet anders. Net zo goed als dat je niet voor jezelf werkt, maar dat je iets voor de ander probeert te betekenen. De komende vier jaar wil ik graag samen met anderen werken aan goede randvoorwaarden voor een openbaar bestuur, dat dienstbaar is aan de samenleving, dichtbij mensen staat en slagvaardig kan zijn.'' (2)
Hugo de Jonge is geboren op 26 september 1977 in Bruinisse. In 1999 rondde hij de opleiding Leraar Basisonderwijs af aan de Ichthus Hogeschool in Rotterdam. In 2004 voltooide hij tevens de opleiding Schoolleider Primair Onderwijs aan de Octaaf P.C. Academie voor Schoolmanagement in Zwolle. Na als leerkracht gewerkt te hebben bij CBS de Akker te Rotterdam en als adjunct-directeur van de Da Costa School, eveneens in Rotterdam, maakte hij in 2004 de overstap naar de politiek en begon hij als beleidsmedewerker Onderwijs van de Tweede Kamer-fractie van het CDA. (3) Ook fungeerde hij als politiek assistent van Maria van den Hoeven en Marja van Bijsterveldt alvorens hij in 2010 als wethouder in Rotterdam aan de slag ging. Van 2017 tot 2022 was hij minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en tevens viceminister-president in kabinet-Rutte III. (4) Na deze periode waarin hij onder andere als 'coronaminister' fungeerde, werd hij op 10 januari benoemd tot minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening in kabinet-Rutte IV.
De komende vier jaar
Op Twitter schrijft De Jonge op 2 januari: ''Mijn partij, het CDA, heeft me voorgedragen als minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening. Met hart en ziel en met opgestroopte mouwen, ga ik aan de slag met die nieuwe taak.'' (5)
Na afloop van de ministerraad gaf Hugo de Jonge aan dat hij ''meer regie, meer tempo en meer woningbouw'' de komende tijd als zijn voornaamste taken ziet. Ook sprak hij over ''een taaie opdracht'', waar hij zijn ''tanden op kan stuk bijten''. Hij benoemde eveneens het uiterlijk in 2023 afschaffen van de verhuurderheffing, wat woningcorporaties financieel in staat moet stellen om meer woningen te bouwen.
Hoewel hij zijn werkzaamheden als minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport graag 'af' had willen maken, stond zijn huidige post wel op nummer twee in zijn persoonlijke top drie. (6)
Mark Harbers is op 19 april 1969 geboren in Ede. Tussen 1987 en 1997 studeerde hij Economie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, maar rondde deze studie niet af. Tussen 1997 en 2006 had hij diverse functies op het gebied van communicatie waaronder hoofd afdeling communicatie en programmaleider Kenniscentrum Grote Steden / NICIS. In 2006 begon hij als politiek assistent van minister Zalm bij het ministerie van Financiën, van 2007 tot 2009 was hij wethouder van Economie, Haven en Milieu bij de gemeente Rotterdam en vanaf 2009 bekleedde hij diverse functies als Kamerlid voor de VVD, hij was woordvoerder financiën, staatssecretaris van Justitie en Veiligheid en woordvoerder klimaat, energiebeleid en stikstofbeleid. (7)
De komende vier jaar
Over zijn aanstaande ministerschap zegt Harbers: ''Ik vind het een hele mooie klus. Ik vind het een heel mooi departement. Ik heb van jongs af aan al belangstelling voor alles wat rijdt, vaart en vliegt. Verkeer en de bescherming tegen water, de zorg voor schoon water, dat zijn dingen die iedere Nederlander elke dag aangaat. Dus daar ga ik mijn uiterste best voor doen.''
Harbers weet nog niet precies wat er allemaal op hem af gaat komen als minister van Infrastructuur en Waterstaat. In 2019 stapte hij op als staatssecretaris van Asiel nadat er commotie was ontstaan over misdaadcijfers onder asielzoekers. Hij gaat echter niet in op de vraag of hij verwacht had terug te keren op een kabinetspost, maar geeft wel aan het heel mooi te vinden dat de formateur hem voor deze positie gevraagd heeft. (8)
Henk Staghouwer wordt op 14 juni 1962 geboren in Hoogkerk. Staghouwer volgde meerdere vakopleidingen aan het mbo en was vanaf 1978 tot 1989 werkzaam bij een bakkerij in Zuidhorn. Van 1989 tot 2012 was hij directeur en eigenaar van Bakkerij Staghouwer BV. Ook is Staghouwer al sinds 2002 actief in de politiek. Van 2002 tot 2013 was hij lid van de Provinciale Staten van Groningen, vanaf 2007 als fractievoorzitter van de Christen Unie. Vanaf 2016 bekleedde hij diverse functies als gedeputeerde, onder meer als vicevoorzitter van het Waddenfonds, lid van het Noordelijk landbouwberaad en voorzitter van de Stuurgroep Blauwe stad. Als gedeputeerde zette hij zich in voor landbouw, natuurbeheer en boog hij zich over het controversiële aardbevingsdossier. (9)
De komende vier jaar
Staghouwer over zijn nieuwe functie als minister van LNV: ''De afgelopen jaren groeide de onzekerheid over het toekomstperspectief voor (jonge) boeren, tuinders, vissers en hun gezinnen, terwijl ook de natuur steeds meer onder druk staat. Ik vind het belangrijk dat zij weten waar zij aan toe zijn, met goede verdienmodellen, een sterkere positie en met meer waardering.'' (10) Lammert Westerhuis, regiobestuurder bij LTO Noord bevestigt: ''Staghouwer beoogt een meer duurzame landbouw, maar heeft een boerenhart en ziet in dat er ook brood op de plank moet komen.'' (11) Na afloop van de eerste ministerraad benadrukte Staghouwer dat de landbouwsector vooral toe is aan duidelijkheid en als gevolg daarvan meer rust.'' Ondanks die beoogde rust sluit hij gedwongen sluitingen van boerenbedrijven niet uit. "Dat moet ik natuurlijk samen met mijn collega Van der Wal oplossen, en dat doen we samen met de provincies." Hij noemt dit "een interessante en spannende zoektocht". (12)
Christianne van der Wal-Zeggelink is geboren op 13 november 1973 in Oldenzaal en groeide op in Hierden, vlakbij Harderwijk. Ze studeerde Facility Management aan de Hogeschool Inholland in Diemen en haalde in 2002 tevens haar lesbevoegdheid voor het hbo. Ze werkte als projectleider voor onder andere Bureau Organisatie Bouwwezen en Wallink Advies. Van 2010 tot 2014 was Van der Wal gemeenteraadslid en vicefractievoorzitter van de VVD in Harderwijk. Van 2014 tot 2019 fungeerde ze als wethouder voor diezelfde gemeente met als portefeuilles o.a. economische zaken, sociale zaken en duurzaamheid. Voordat ze benoemd werd tot minister voor Natuur en Stikstof in kabinet-Rutte IV, was ze gedeputeerde in de provincie Gelderland en had ze economische zaken en innovatie, mobiliteit en luchtvaart, gebiedsagenda Gelderse corridor en Fruitdelta, Rivierenland in haar portefeuille. (13)
De komende vier jaar
Over haar nieuwe uitdaging zegt ze: ''De natuur versterken en tegelijk investeren in toekomstbestendige landbouw. Ik sta voor deze opdracht. Dat doen we door per gebied aan de slag te gaan. Dit vraagt een bijdrage van alle sectoren, van de landbouw, tot de bouw, de industrie en mobiliteit.'' (14) Na de eerste ministerraad bevestigt Van der Wal dat ze zich bewust is van de complexiteit van het stikstofdossier en dat ze weet dat de te nemen besluiten niet altijd in goede aarde zullen vallen: ''De kunst is om te kijken hoe natuur en stikstof samen kunnen. Ik denk dat het wel samen kan." (15)
Rob Jetten is geboren op 25 maart 1987 in Veghel. In 2010 rondde hij de bachelor Bestuurskunde aan de Radboud Universiteit in Nijmegen af en in 2011 behaalde hij een masterdiploma Bestuurskunde, met als specialisatie Good Governance, aan dezelfde universiteit. Vanaf 2007 is hij politiek actief. Zo was hij van 2007 tot 2008 beleidsmedewerker bij de Eerste Kamerfractie van D66 en afdelingsvoorzitter van de Jonge Democraten Arnhem-Nijmegen. Van 2008 tot 2009 was Jetten Landelijk voorzitter Jonge Democraten en van 2010 tot 2017 was hij lid van de gemeenteraad en fractievoorzitter van D66 in Nijmegen. Na van 2011 tot 2017 werkzaam te zijn geweest bij ProRail, werd hij lid van de Tweede Kamer en fractievoorzitter van D66. (16) De opvolger van Alexander Pechtold werd door Klaas Dijkhoff in 2019 uitgemaakt voor 'klimaatdrammer' en Jetten besloot om hier een geuzennaam van te maken. Hij was mede-indiener van de Klimaatwet en zijn huidige ministerpost was dan ook de enige waartegen hij ja wilde zeggen. (17)
De komende vier jaar
''Nederland heeft grote ambities op het gebied van klimaat en duurzame energie. Ik ben blij dat we de komende jaren forse stappen gaan zetten. Zo leveren we onze bijdrage aan de wereldwijde opgave onze aarde leefbaar door te geven aan volgende generaties. Met een schone en concurrerende economie, waar duurzaamheid loont en iedereen mee kan komen.'' (18)
Na afloop van de eerste ministerraad benadrukt Jetten dat het nieuwe kabinet ''nogal wat in te halen heeft'' op het gebied van klimaatbeleid en hij is zich er dan ook van bewust dat hij voor een ''flinke'' opgave staat. Ook op korte termijn valt er winst te behalen als het kabinet ''mensen thuis gaat helpen met vergroenen.'' Hoewel er een inhaalslag gemaakt moet worden, lijkt de noodzaak hiervan nu ook echt hoog op de politieke agenda te staan: ''steeds meer partijen willen tempo maken, maar willen dat ook op een manier doen dat mensen thuis meekomen.'' (19)
CDA, 'Hanke Bruins Slot, Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties', https://www.cda.nl/mensen/hanke-bruins-slot.
CDA, 'Hanke Bruins Slot, Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties', https://www.cda.nl/mensen/hanke-bruins-slot.
Rijksoverheid, 'Hugo de Jonge', https://www.rijksoverheid.nl/regering/bewindspersonen/hugo-de-jonge.
CDA, 'Hugo de Jonge', https://www.cda.nl/hugo-de-jonge.
https://twitter.com/hugodejonge/status/1477633286994284547/photo/1
NRC, Formatieblog 10 januari beëdiging kabinet-Rutte IV, https://www.nrc.nl/nieuws/2022/01/10/formatieblog-10-januari-a4076013#upd20220110201331
Rijksoverheid, 'Mark Harbers', https://www.rijksoverheid.nl/regering/bewindspersonen/mark-harbers.
ANP, 'Harbers: ministerschap is ‘mooie klus’, zeker op Infrastructuur', https://www.rd.nl/artikel/957430-harbers-ministerschap-is-mooie-klus-zeker-op-infrastructuur.
Rijksoverheid, 'Henk Staghouwer', https://www.rijksoverheid.nl/regering/bewindspersonen/henk-staghouwer.
Rijksoverheid, 'Henk Staghouwer', https://www.rijksoverheid.nl/regering/bewindspersonen/henk-staghouwer.
Johannes Visscher, Wie is de nieuwe landbouwminister Henk Staghouwer?, https://www.rd.nl/artikel/957861-wie-is-de-nieuwe-landbouwminister-henk-staghouwer.
NOS, 'liveblog', https://nos.nl/liveblog/2412551-kuipers-geen-coronaminister-maar-minister-van-vws-rutte-wantrouwen-ongetwijfeld-ook-door-mij.
Rijksoverheid, 'Christianne van der Wal-Zeggelink', https://www.rijksoverheid.nl/regering/bewindspersonen/christianne-van-der-wal-zeggelink.
Rijksoverheid, 'Christianne van der Wal-Zeggelink', https://www.rijksoverheid.nl/regering/bewindspersonen/christianne-van-der-wal-zeggelink.
NOS, 'liveblog', https://nos.nl/liveblog/2412551-kuipers-geen-coronaminister-maar-minister-van-vws-rutte-wantrouwen-ongetwijfeld-ook-door-mij.
Rijksoverheid, 'Rob Jetten', https://www.rijksoverheid.nl/regering/bewindspersonen/rob-jetten.
Remy Kock, 'Nieuwe bewindslieden krijgen zware dossiers voor hun kiezen', https://www.bnr.nl/nieuws/politiek/10463995/nieuwe-bewindslieden-krijgen-zware-dossiers-voor-hun-kiezen.
Rijksoverheid, 'Rob Jetten', https://www.rijksoverheid.nl/regering/bewindspersonen/rob-jetten.
NRC, Formatieblog 10 januari beëdiging kabinet-Rutte IV, https://www.nrc.nl/nieuws/2022/01/10/formatieblog-10-januari-a4076013#upd20220110201331.