In Nederland en andere Europese landen staan kilometers aan geluidschermen. Het is belangrijk dat ze geluidsoverlast beperken, en daarnaast liefst zo duurzaam en circulair mogelijk zijn. Medewerkers van Rijkswaterstaat gingen hiermee aan de slag. De richtlijnen die zij opstelden, kregen een positieve reactie in de Europese Commissie. Die wil de richtlijnen voor duurzame geluidschermen nu voor heel Europa gaan gebruiken.
Op veel plekken zie je geluidschermen langs de weg en voor omwonenden zijn ze van groot belang, het beperkt de geluidsoverlast van de snelweg. De start van het Meerjarenprogramma Geluidsanering was voor Rijkswaterstaat dé reden om te onderzoeken hoe het zit met de duurzaamheid van geluidschermen.
Geluidsexpert Willem Jan van Vliet weet alles over geluid. Suzanne de Vos-Effting, adviseur bij het programma Duurzaam Aanleg en Onderhoud, weet veel over duurzaamheid en circulariteit. Samen gingen ze opzoek naar het antwoord op de volgende vraag: welke richtlijnen moeten de producenten van geluidschermen volgen voor duurzame geluidschermen die zeker 30 jaar meegaan?
Simpelweg zijn er 2 opties, weet Van Vliet te vertellen: ‘Je kunt gebruikmaken van gerecyclede materialen. Of je maakt schermen van materialen die aan het einde van de levensduur opnieuw te gebruiken zijn voor andere doelen.’
Van Vliet en De Vos-Effting maakten gebruik van een milieukostenindicator (MKI) en levenscyclusanalyse (LCA) om te onderzoeken wat de beste opties zijn. Programma-adviseur De Vos-Effting: ‘Daaruit bleek dat het beter is om te kiezen voor de meest duurzame materialen in de buurt van de producent. Want als een duurzaam materiaal bijvoorbeeld alleen in Polen verkrijgbaar is, weegt dat niet op tegen de CO2-uitstoot van de vrachtwagens die het naar Nederland moeten vervoeren. Dat kan zelfs zorgen voor meer uitstoot van broeikasgassen.’ Geluidsexpert Van Vliet vult aan: ‘Dat betekent niet dat we zomaar álle materialen accepteren. We gaan voor producten die minder effect hebben op het milieu, maar wel met enige zekerheid dat het geluidscherm ook aan de eis van 30 jaar levensduur voldoet.’
Na uitgebreide onderzoeken deelden de geluidsexpert en programma-adviseur hun resultaten met de Europese Commissie (EC). Van Vliet: ‘De Commissie was al een aantal jaar bezig met eenzelfde onderzoek, maar nog zoekende hoe ze duurzaamheid echt duidelijk konden maken.’
Het 2-tal maakte indruk met hun berekeningen en rapporten. Van Vliet: ‘De EC maakte dankbaar gebruik van onze LCA-berekeningen.’ Zo dankbaar zelfs dat ze de belangrijkste richtlijnen van het 2-tal nu als basis gaan gebruiken voor Europese richtlijnen. Van Vliet: ‘Inmiddels is de normering, zoals we dat noemen, voor geluidschermen opgesteld en klaar. Dit jaar presenteert de EC de norm aan alle EU-lidstaten en hopelijk gaat iedereen ermee akkoord.’
Net als in Nederland maken geluidschermen in andere landen maar een klein deel uit van alles dat komt kijken bij wegenbouw. Veel producenten van geluidschermen leveren daarom hun schermen aan meerdere Europese landen. De Vos-Effting: ‘Het is vervelend als zij in verschillende landen met verschillende eisen te maken krijgen.’ Daar kan de norm verandering in brengen. Maar ook aannemers van wegenbouwprojecten hebben baat bij Europese richtlijnen. Van Vliet: ‘Zij krijgen te maken met steeds strengere eisen op het gebied van duurzaamheid, ook wat betreft geluidschermen. De nieuwe norm geeft hen duidelijkheid op dat gebied.’
Rijkswaterstaat heeft met de normering een goede basis gelegd waar volgens de onderzoekers veel interesse voor is. De Vos-Effting: ‘Nederland loopt voorop als het gaat om duurzaamheid en normeringen, dat hebben we hiermee weer duidelijk gemaakt.’ Het is volgens beiden belangrijk dat we op Nederlands én Europees niveau blijven praten en nadenken over de effecten op het milieu van de dingen die we elke dag doen.
