Op 1 januari 2024 is de Omgevingswet in werking getreden. In onderstaande blog leest u een kort overzicht van de procedure bij een aanvraag omgevingsvergunning voor een buitenplanse omgevingsplanactiviteit (BOPA) onder de Omgevingswet. Hoe verloopt deze procedure van A tot Z? Waar moet u rekening mee houden bij het aanvragen van een omgevingsvergunning? Wanneer is sprake van de reguliere procedure en wanneer van de uitgebreide procedure? En wanneer treedt uw omgevingsvergunning in werking? In dit blog geven we antwoord op deze vragen, en meer!
Vooroverleg en participatie
Voordat een aanvrager een aanvraag omgevingsvergunning voor een BOPA indient, kan het wenselijk zijn dat er een vooroverleg heeft plaatsgevonden of dat de initiatiefnemer aan participatie heeft gedaan.
Bij een aanvraag omgevingsvergunning geeft de initiatiefnemer namelijk aan of en zo ja, hoe hij aan participatie heeft gedaan. Daarnaast kan de gemeenteraad gevallen aanwijzen waarbij participatie een aanvraagvereiste is.
Zo heeft de gemeenteraad van Nijmegen een lijst vastgesteld met gevallen waarin participatie en overleg met derden verplicht is voordat een aanvraag omgevingsvergunning voor een BOPA wordt ingediend. Meer informatie over participatie bij een aanvraag omgevingsvergunning leest u in onze blog van 12 juni 2023.
De aanvraag
Vervolgens dient een initiatiefnemer een aanvraag in via het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO).
Een grote verandering is dat de eis van onlosmakelijke samenhang niet terugkomt in de Omgevingswet (hierna: Ow). Dit betekent dat met elkaar samenhangende activiteiten niet altijd gelijktijdig hoeven te worden aangevraagd. Een voorbeeld van een samenhangende activiteit is het verbouwen van een rijksmonument. Dat leidt direct tot de activiteiten bouwen van een bouwwerk en het wijzigen van een beschermd monument. Het is namelijk onmogelijk te bouwen aan een monument zonder het monument te wijzigen. Het is nu aan de aanvrager om te bepalen of hij een aanvraag voor beide activiteiten tegelijk indient of dat hij de activiteiten apart aanvraagt (artikel 5.7 van de Ow).
Ontvangst
De beslistermijn begint te lopen vanaf de datum van ontvangst van de aanvraag door het bevoegd gezag. Het bevoegd gezag (meestal het college van B&W) stuurt een ontvangstbevestiging met daarop de datum van ontvangst.
Juistheid van de gegevens
Het bevoegd gezag beoordeelt of de aanvraag omgevingsvergunning voor een BOPA compleet is. Voldoet de aanvraag aan de vereisten uit artikel 4:5 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) of is er te weinig informatie aangeleverd? In dat laatste geval stelt het bevoegd gezag de initiatiefnemer in de gelegenheid om zijn aanvraag compleet te maken. Als de initiatiefnemer niet op tijd of nogmaals niet de juiste gegevens aanlevert, wordt de aanvraag mogelijk buiten behandeling gesteld.
Reguliere of uitgebreide BOPA?
Vervolgens kijkt het bevoegd gezag welke procedure van toepassing is op de aanvraag, namelijk de reguliere of de uitgebreide procedure. De reguliere procedure is de hoofdregel. Dit betekent dat de reguliere procedure van toepassing is, tenzij de uitgebreide procedure van toepassing is (artikel 16.62 van de Ow).
Wanneer is sprake van de uitgebreide procedure?
1) Als er sprake is van één van de in artikel 10.24 van het Omgevingsbesluit genoemde gevallen; of
2) Aanvrager heeft verzocht om of stemt in met de uitgebreide procedure (artikel 16.65, eerste lid, onder b, van de Ow);
3) Het bevoegd gezag kan de uitgebreide procedure van toepassing verklaren op een BOPA, als (a) het gaat om een activiteit die aanzienlijke gevolgen heeft of kan hebben voor de fysieke leefomgeving, en (b) waartegen naar verwachting verschillende belanghebbenden bedenkingen zullen hebben. De initiatiefnemer kan zijn zienswijze uitbrengen over het voornemen van deze beslissing (artikel 16.65, vierde en vijfde lid, van de Ow).
Advies en/of instemming
In sommige gevallen moet een ander orgaan een advies en/of met instemming geven. In de Ow en in het Omgevingsbesluit staan gevallen waarbij een advies en instemming is vereist.
De gemeenteraad kan gevallen aanwijzen waarbij zij bindend advies moet geven over een omgevingsvergunning voor een BOPA. Dit is vergelijkbaar met de verklaring van geen bedenkingen onder het oude systeem. Een belangrijk verschil is echter dat onder het oude systeem altijd een verklaring van geen bedenkingen nodig was, tenzij de gemeenteraad besloot dat niet het geval was, terwijl onder het huidige systeem nooit een bindend advies nodig is, tenzij de gemeenteraad besluit dat een advies wel is vereist.
Verschillende gemeenteraden in Nederland hebben gevallen aangewezen waarin zij advies geven over een omgevingsvergunning voor een BOPA. Waaronder de gemeenteraad van Haarlem. Zo geeft de gemeenteraad van Haarlem bindend advies over situaties waarin de maximale toegestane bouwhoogte met meer dan 3 meter wordt overschreden.
Beslistermijn reguliere procedure
Of sprake is van de reguliere of de uitgebreide procedure heeft vooral gevolgen voor de beslistermijn. De beslistermijn bij de reguliere procedure is in principe acht weken. Als instemming van een ander bestuursorgaan is vereist, wordt de beslistermijn twaalf 12 weken. De beslistermijn kan éénmalig worden verlengd met zes weken. Het verlengingsbesluit wordt bekendgemaakt binnen de beslistermijn.
Beslistermijn uitgebreide procedure
Als de uitgebreide procedure van toepassing is, beslist het bevoegd gezag binnen zes maanden na ontvangstdatum op de aanvraag. Ook bij de uitgebreide procedure kan de beslistermijn eenmalig met zes weken worden verlengd. Het verlengingsbesluit wordt binnen acht weken na ontvangst genomen. Voordat het college een besluit tot verlenging neemt, stelt zij de initiatiefnemer in de gelegenheid om hierover zijn zienswijze naar voren te brengen (artikel 16.66, derde lid, van de Ow).
Ruim voor het verstrijken van de beslistermijn wordt het ontwerpbesluit ter inzage gelegd. Iedereen kan tot uiterlijk zes weken na de publicatiedatum van het ontwerpbesluit een zienswijze naar voren brengen (artikel 16.23, eerste lid, van de Ow).
Bekendmaking
Het college maakt een omgevingsvergunning waarop volgens de reguliere procedure is beslist, bekend door toezending of uitreiking van het besluit aan de aanvrager.
Een omgevingsvergunning waarop volgens de uitgebreide procedure is beslist, maakt het college bekend door ter inzagelegging en toezending of uitreiking van het besluit aan de vergunninghouder en/of aanvrager.
Hoofdregel inwerkingtreding
Het besluit treedt een dag na bekendmaking (reguliere procedure) of terinzagelegging (uitgebreide procedure) in werking (artikel 16.79, eerste lid, onder a en b, van de Ow).
Bijzondere bepalingen inwerkingtreding
In de omgevingsvergunning kan worden bepaald dat deze pas na vier weken in werking treedt als deze onomkeerbare gevolgen heeft of bij in AMvB aangewezen gevallen (artikel 16.79, tweede en derde lid, van de Ow). In zo’n geval geldt inwerkingtreding na vier weken voor alle activiteiten in de omgevingsvergunning. Een voorbeeld van een activiteit met onomkeerbare gevolgen is een sloopactiviteit of het kappen van een boom.
Een verzoek om een voorlopige voorziening schort de termijn van vier weken op tot de rechter op het verzoek heeft beslist (artikel 16.79, vierde lid, Ow).
Als inwerkingtreding van de vergunning spoedeisend is, kan opschorting buiten toepassing worden verklaard (artikel 16.79, vijfde lid, van de Ow).
Belangrijke veranderingen ten opzichte van de procedure voor het verkrijgen van een omgevingsvergunning onder het oude recht zijn als volgt:
Een participatieproces kan verplicht zijn als aanvraagvereiste. De initiatiefnemer is in zo’n geval zelf verantwoordelijk voor het organiseren van een participatieproces;
De eis van onlosmakelijke samenhang tussen activiteiten komt niet terug onder de Omgevingswet;
De gemeenteraad kan zelf gevallen aanwijzen waarbij zij bindend advies geeft over een omgevingsvergunning voor een BOPA.
