Participatie vormt een belangrijk onderdeel bij besluitvorming over gebiedsontwikkelingen. In de nieuwe Omgevingswet wordt dit nog eens extra onderstreept. Een mooie, maar tegelijkertijd ingewikkelde ontwikkeling die voor de nodige dilemma’s zorgt. Hoe doe je recht aan participatie in je gebiedsontwikkeling volgens de Omgevingswet?
In de Omgevingswet wordt niet omschreven hoe participatie eruit moet zien. Wel is het voor gemeenten, provincies en waterschappen verplicht om participatiebeleid op te stellen.
Invulling hiervan wordt overgelaten aan de betrokken gemeenten en initiatiefnemers. Het doel is om vroegtijdig met elkaar in gesprek te gaan over plannen en zo veel mogelijk rekening te houden met de verschillende belangen.
Maar hoe ziet een succesvol participatietraject er dan uit en wie is hier verantwoordelijk voor? Een beleidskader waarmee dit getoetst kan worden ontbreekt in veel gevallen nog. Terwijl een goede voorbereiding voor alle partijen van enorm belang is. Want participatie dat organiseer je niet ‘even’.
Door de nieuwe Omgevingswet zien we een verandering in de rol van verschillende partijen. Participatie georganiseerd door initiatiefnemers is niet nieuw, maar de rol van gebiedsontwikkelaars in het organiseren van participatie wordt wel groter. Eerder lag dit vaak in handen van gemeenten en overheid.
Het wordt interessant om te zien hoe de rollen van verschillende partijen veranderen als gevolg van de Omgevingswet en of elke partij wel genoeg voorbereid is op deze vernieuwde rol. Gemeenten zijn zelf ook nog volop bezig met het inrichten van hun interne processen om de grotere rol op participatie voor de ontwikkelaar een plek te geven.
Procesadviezen, beleidskaders en een duidelijke strategie rondom participatie vanuit de overheid kunnen gebiedsontwikkelaars of andere initiatiefnemers inzicht geven in hoe participatie succesvol georganiseerd kan worden.
Handvatten zijn nodig om alle afwegingen in een participatietraject te maken om uiteindelijk tot weloverwogen keuzes te komen, zoals de keuze: participatie om (politiek) draagvlak op te halen of participatie om samen tot betere plannen te komen.
Hoe succesvolle participatie eruitziet zal per gebiedsontwikkeling verschillen. Een uitleglocatie vraagt bijvoorbeeld logischerwijs om een andere strategie dan een binnenstedelijke transformatie. Hierdoor kan het toetsen van participatie een ingewikkelde kwestie worden.
Het toetsingskader hiervoor ligt deels in het participatiebeleid van de gemeente, maar ook in de afspraken die worden gemaakt tussen de gebiedsontwikkelaar en de vergunningverlener, dat kan de gemeente, provincie of waterschap zijn.
