In de laatste aflevering van het Tijdschrift voor Omgevingsrecht (TO 2022/3 en 4) is de kroniek Handhaving opgenomen, geschreven door prof. mr. Gerrit Van Der Veen.
Daarin schrijft hij dat het onder de Omgevingswet niet altijd eenvoudig is om te bepalen welk bestuursorgaan tot handhaving bevoegd is.
Uitgangspunt is dat gezag over activiteiten ook handhavingsgezag met zich brengt. De toedelingsbepaling in het eerste lid van artikel 18.2 (algemene regels) zorgt ervoor dat in het overgrote deel van de gevallen het college van burgemeester en wethouders het tot handhaving bevoegde gezag wordt.
Dat geldt naar mijn mening ook voor de handhaving van bijvoorbeeld het peilbesluit en het projectbesluit.
De Eerste Kamer heeft vragen gesteld over mogelijk grote gevolgen voor de handhavingstaak van de gemeenten. In no-time/te weinig tijd heeft de minister gereageerd op de vragen.
Heel verrassend: de uitgebreide analyse van de Eerste Kamer wordt niet gedeeld. Hij beweert dat – ondanks tekst van artikel 18.2 en de bijbehorende memorie van toelichting - de restcategorie (artikel 18.2, vijfde lid) helemaal niet zo groot is. Bovendien ziet hij een belangrijke rol weggelegd voor het interbestuurlijk toezicht. Aanpassing van de Omgevingswet is volgens de minister niet nodig.
Die is echter wel degelijk nodig om te zorgen dat de gemeenten – tenminste als je dat wilt bereiken - niet met allerlei oneigenlijke handhavingstaken worden belast. Oneigenlijke taken garanderen geen goede handhaving en dat is wel van belang voor het omgevingsrecht.
De echte reden voor het nu niet meer willen aanpassen van wetgeving – en dat geldt bijvoorbeeld ook voor de regeling van de projectprocedure – is dat daarmee de datum van inwerkingtreding in gevaar komt. Dat wil de minister niet en is reden om telkens weer te schrijven dat de wetgeving af en in orde is.
Bovendien ... is de Omgevingswet al in 2016 aangenomen.
Tja: de hele inhoudelijke regeling van de handhavingsparagraaf is eerst nadien tot stand gekomen door de invoeringswet en het invoeringsbesluit. Mag de medewetgever het daar niet meer over hebben?
Mij lijkt – maar misschien ben ik wat naïef – dat je eerst over de datum van inwerkingtreding kunt beslissen als duidelijk is dat het verantwoord is om de wet dan in werking te laten treden.
Zonder een goede en uitvoerbare regeling van de handhaving is dat onverantwoord.
In de bijlage staan naast een behandeling van de vragen wie handhaaft ten aanzien onder andere algemene regels, peilbesluit en projectbesluit, ook de vragen en antwoorden (overgenomen uit de briefwisseling (33118, EW) om zelfstandige lezing mogelijk te maken.
