De SER presenteerde vandaag haar advies voor een duurzaamheidskader voor biomassa. Natuur & Milieu zat in de SER-commissie die dit advies schreef. Met het advies kan de overheid tot slimmer biomassabeleid komen. Biomassa wordt namelijk primair als een grondstof omschreven en is bij voorkeur geen brandstof. Dat past bij onze visie.
Directeur van Natuur & Milieu Marjolein Demmers is optimistisch over het advies dat met inspraak van werkgevers, werknemers en milieuorganisaties tot stand kwam: “Het geeft duidelijke aanbevelingen voor beter biomassabeleid. Biomassa moet primair gezien worden als een grondstof in plaats van een brandstof, daarom spreken we vanaf nu ook over biogrondstoffen. Wij zijn tevreden dat er in het advies staat dat we biomassa niet langer moeten gebruiken voor energietoepassingen waarvoor alternatieven bestaan. Denk hierbij aan warmteopwekking, elektriciteitsopwekking en brandstof voor personenauto’s. Maar juist wel als grondstof voor bijvoorbeeld de bouw en de chemische industrie, waar de toegevoegde waarde veel groter is. We delen de zorg in het advies over de beschikbare hoeveelheden biomassa en hopen dat de overheid dit gaat vertalen naar een beperking in de toegestane hoeveelheid.”
Uitgangspunt in de biomassavisie van Natuur & Milieu is dat biomassa zo hoogwaardig mogelijk wordt ingezet, en alleen op die plekken waar het een cruciale rol speelt in de transitie naar een klimaatneutrale economie. Zo voorkomen we dat er te veel geïnvesteerd wordt in tijdelijke oplossingen en wordt belastinggeld beter besteed, namelijk aan duurzame oplossingen voor de lange termijn. Ook moet het bedrijfsleven een duidelijk langetermijnperspectief geboden worden. Demmers: “Dat betekent ook dat we de subsidie voor laagwaardige toepassing moeten afbouwen.” De tekst van het SER-advies komt sterk overeen met onze visie op biomassagebruik.
In de SER-commissie hebben wij ons ingezet om onder meer de ‘laagwaardige’ toepassing van biomassa voor energieopwekking niet meer te stimuleren. De verbranding van hout voor warmte is een laagwaardige toepassing van biomassa, omdat het hout ook (eerst) als grondstof voor bijvoorbeeld meubels of plaatmateriaal kan dienen, een hoogwaardiger toepassing. Voor de laagwaardige toepassingen zoals warmte, elektriciteit en personenvervoer adviseert de SER nu om biomassagebruik af te bouwen. Wat Natuur & Milieu betreft gaat dat zo snel mogelijk. Demmers: “Daar roepen we de overheid ook toe op. Voor het bedrijfsleven is het belangrijk dat bedrijven die op basis van huidig beleid investeringen hebben gedaan netjes behandeld worden en daarom is de echte einddatum aan de politiek.”
Specifieker pleitten we ervoor om alleen ruimte te geven voor biomassatoepassingen die voor de lange termijn duurzaam zijn. ‘Voor lucht- en scheepvaart zijn we akkoord gegaan met de inzet van biomassa als tussenoplossing. Dit is onvermijdelijk, omdat daar op korte termijn nog geen duurzaam alternatief beschikbaar is. De echte oplossing voor de luchtvaart is echter niet biomassa, maar krimp en een eerlijke prijs voor tickets. Er moet daarnaast vooral geïnvesteerd worden in een snelle ontwikkeling van groene synthetische brandstoffen’, aldus Marjolein Demmers.
Omdat biomassa van bomen of planten afkomstig is, lijkt het al snel volledig duurzaam. Planten groeien immers weer aan. Maar in werkelijkheid zijn er grote verschillen in hoeveel duurzaamheidswinst de toepassing van biomassa oplevert, in sommige gevallen kan het zelfs averechts werken voor het milieu. Daarom adviseert de SER om een methodiek te ontwikkelen om de echte milieuwinst van biomassa mee te bepalen. Demmers: “Zo voorkomen we dat we in de toekomst nog een keer in een sterk gepolariseerd debat over biomassa terechtkomen, doordat de winst en schade voor iedereen helder is.”
Een belangrijke kwestie in het biomassavraagstuk is fair share: het ‘eerlijke’ aandeel Nederlands gebruik in de wereldwijde schaarse biomassa. Wij zijn hier kritisch over. Het onderwerp is wel benoemd in het advies, maar niet vertaald naar een maximum op het gebruik. Vooral bij het gebruik in de lucht- en scheepvaart is dat een risico, want het zijn forse hoeveelheden brandstof die daar gebruikt kunnen worden. Risico’s op het overvragen van bepaalde biomassastromen staan wel heel expliciet vermeld. Het is aan de overheid om dit goed in de gaten te houden. We vinden het jammer dat het niet gelukt is om met de werkgevers en werknemers tot overeenstemming te komen over de noodzaak van een maximum hoeveelheid biomassagebruik. “Voor 2050 zou het goed zijn uit te gaan van minder dan 600 PJ aan beschikbare duurzame biomassa voor Nederland. Dat is onvoldoende gelukt, we gaan uit van ongeveer het dubbele aan vraag. Wij zouden hier een fair share-quotum van willen maken.”
Biomassa is een schaarse grondstof waarover de meningen over het gebruik en de mate van duurzaamheid sterk verschillen. Daarom is in het Klimaatakkoord afgesproken dat er een duurzaamheidskader voor biomassa moet komen. Wij waren hier een groot pleitbezorger van. De overheid vroeg de Sociaal-Economische Raad (SER) om daarover te adviseren. Onze organisatie was nauw betrokken bij het schrijven van het advies via de commissie Duurzame Ontwikkeling van de SER waar we een zetel in hebben; de commissie geeft advies op tal van duurzaamheidsvraagstukken, waaronder biomassa. Het duurzaamheidskader moet uiteindelijk afspraken vastleggen over het gebruik van biomassa en hoeveelheden. In het Klimaatakkoord zijn geen afspraken gemaakt over de hoeveelheden biomassa die ingezet mogen worden voor warmte en elektriciteit. Voor mobiliteit is er sprake van een beperkte inzet van brandstoffen uit plantaardig afval.
Lees hier de Biomassavisie update 2020
