Circulariteit wordt steeds belangrijker, de woningnood steeds groter en stikstofregelgeving en corona maken bouwen steeds lastiger. Daarom moet de bouw snel en ingrijpend innoveren. Bijvoorbeeld door in te zetten op modulair bouwen, waarbij gebouwen in de fabriek worden gemaakt en op locatie in elkaar worden gezet. Zo kunnen razendsnel nieuwe woningen worden gebouwd. Hoe kan modulaire bouw gebruikt worden om actuele maatschappelijke problemen aan te pakken?
Momenteel wordt modulaire bouw nog maar in beperkte mate toegepast. Vincent Gruis, hoogleraar woningbeheer aan de TU Delft, ziet dat echter gestaag veranderen. Volgens hem zit er toekomst in de toepassing van modulaire bouw, bijvoorbeeld voor woningcorporaties. “Op de langere termijn zal modulaire bouw een groeiend marktaandeel krijgen in de corporatiesector. Dat zie je aan het feit dat er veel interesse is, en dat corporaties echt belang hebben bij industrialisering op veel grotere schaal. Dat is de omslag die nu gemaakt wordt.” Het beeld dat modulaire bouw tijdelijke containerwoningen oplevert ontkracht hij direct, want “er wordt steeds meer erkend dat modulair industrieel bouwen ook een kwaliteit kan opleveren die concurrerend of zelfs beter is dan die van de traditionele bouw.”
Harry van Zandwijk, directeur van modulair bouwbedrijf Jan Snel, ziet een “grote vlucht” in het modulair bouwen. Dat is begrijpelijk, nu er zo’n hevig woningtekort is. “Wij hebben in Groningen vierhonderd grondgebonden eengezinswoningen geplaatst, en we zijn ook bezig met appartementen. Dat is allemaal permanent.” Het bouwen zelf gaat snel, makkelijk en voorkomt veel ongemak op locatie. “We produceren in de fabriek onze eigen betonnen vloeren, castco’s en wanden. Op drie locaties in Nederland worden onze modules in elkaar gezet. Op de bouwplaats hoeven we nog maar 15% van het werk te doen.” Zijn bedrijf kan op deze manier tien huizen per week realiseren.
Het beperken van werkzaamheden op locatie is bijvoorbeeld prettig voor omwonenden, maar helpt bouwbedrijven ook om de limieten van de beruchte stikstofregelgeving te mitigeren, vertelt Van Zandwijk. Door het omzeilen van dit obstakel kunnen er na jaren problemen met het opleveren van woningen weer grote stappen worden gezet in het verhelpen van de woningnood. “Als je kijkt naar de stikstofregels in Nederland dan kunnen wij, ook in de buurt van Natura2000 gebieden, zonder stikstofproblematiek onze huizen neerzetten.” Gruis vult aan dat als er “minder uitstoot op de bouwplaats zelf” is, bouwers “meer mogelijkheden kunnen creëren om de bouw voort te zetten.” Daarnaast maakt het ook binnenstedelijk bouwen gemakkelijker.
Door de relatief snelle productieprocessen biedt modulaire bouw mogelijkheden die bij traditioneel bouwen niet aanwezig zijn. Samen met vijf andere bedrijven wil Van Zandwijk een pandemieziekenhuis plaatsen, het Delta Medical Centre. “Dat zou een pandemieziekenhuis zijn met 1.500 bedden. Dat kan er binnen negen tot twaalf maanden komen.” Het ziekenhuis zou met name ingericht zijn voor IC-zorg. Zo willen Van Zandwijk en de andere initiatiefnemers de coronacrisis en mogelijke pandemieën daarna aanpakken met hun snelle bouwtechnieken. Ervaring met modulaire medische bouw heeft Van Zandwijk al. Zijn bedrijf heeft namelijk ook tijdelijke operatiekamers en het noodhospitaal in Ahoy Rotterdam gebouwd.
“We willen, naast meer en sneller bouwen, ook circulair bouwen. Juist het modulaire bouwen biedt daarvoor veel kansen. De modules zijn zo opgebouwd dat je ze makkelijk uit elkaar kan halen, maar ook dat je ze kunt verplaatsen van de ene naar de andere plek.” Die modules kunnen dan hergebruikt worden, “bijvoorbeeld om woningbouw tot stand te brengen.” Zo kan op de lange termijn grote flexibiliteit gecreëerd worden door het snel en goedkoop hergebruiken van volledige gevels, muren en vloeren.
Hoewel modulaire bouw groeit in populariteit, is het zeker nog niet geheel genormaliseerd. “Je loopt toch aan tegen de ‘padafhankelijkheid’ in de bouwsector. Dat geldt zowel aan de kant van de bouwondernemers als aan de kant van de opdrachtgevers”, ziet Gruis. Toch hebben hij en Van Zandwijk vertrouwen in de toekomst van modulair bouwen, ook als aanpak tegen de woningnood. “Als andere partijen dit ook gaan doen, draagt dat eraan bij dat modulair bouwen veel meer mainstream wordt.” Bang voor concurrentie hoeft Van Zandwijk niet te zijn, volgens Gruis. “De koek gaat groot genoeg worden.”
Meer weten? Luister dan de uitzending van BNR Bouwmeesters van 19 oktober terug over Kant en klaar (zieken)huis uit de fabriek of bekijk het overzicht van alle uitzendingen.
