In 2023 gaat het nieuwe Gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) in. Tot die tijd is het huidige GLB van toepassing. De Nederlandse land- en tuinbouw staat voor grote uitdagingen op het gebied van milieu, klimaat en natuur. Het nieuwe GLB richt zich op deze uitdagingen. Om als landbouwer goed voorbereid te zijn op de toekomst, is een omslag nodig. Dit bericht gaat in op de hoofdlijnen.
Het gemeenschappelijke landbouwbeleid richtte zich met subsidies oorspronkelijk op veilig en betaalbaar voedsel. De uitdagingen van de agrarische sector anno 2021 richten zich op natuur, milieu en klimaat. Daarnaast kunnen de lidstaten binnen de EU meer hun eigen afwegingen maken. Deze afwegingen staan in een Nationaal Strategisch Plan (NSP). In het nieuw GLB worden subsidies gerichter ingezet en worden toekomstbestendige boeren sterker beloond. In pilots zijn ideeën hierover al getest in pilots. Stakeholders kunnen hun bijdrage nog leveren en via de politiek gaat het NSP ter goedkeuring naar Brussel.
De uitdaging is om als individuele ondernemer te kijken naar de mogelijkheden die het beste bij jou passen. De transitie zet in op 3 hoofddoelen:
boereninkomens;
bescherming van natuur, biodiversiteit en klimaat; en
bijdragen aan een vitaal platteland
In het verlengde hiervan is te voorzien dat vanaf 2023 rechtstreekse betalingen gaan bestaan uit:
Basispremie
Ecoregeling
Steun Jonge Landbouwers
Gekoppelde inkomenssteun
Bij het ingaan van het GLB 2023-2027 komen de betalingsrechten te vervallen. De basispremie kan worden aangevraagd op basis van subsidiabele hectares. Naar verwachting zal voor circa 1,75 miljoen hectare basispremie worden aangevraagd.
De hoogte van de basispremie per hectare wordt bepaald op basis van het budget voor basisinkomenssteun (inschatting € 413 miljoen) en het aantal subsidiabele hectares. Op basis van onze uitgangspunten betekent dit dat de basispremie circa € 235 per hectare zal gaan bedragen. Afhankelijk van de keuzes kan dit uiteraard wat meer of minder zijn.
Nederland kan ervoor kiezen om een groter deel van het budget te besteden aan de ecoregeling. Het gevolg is dat de basispremie hierdoor lager wordt. Voor deze politieke keuze zal o.a. gekeken worden naar de keuzes die andere lidstaten maken (gelijk speelveld). Onze verwachting is daarom dat, zeker de eerste jaren, het percentage om en nabij de 25% zal liggen.
Deelname aan de ecoregeling is een vrijwillige keuze. Wanneer ieder bedrijf hieraan zal deelnemen, zal het bedrag per hectare circa € 90 per hectare bedragen. Echter niet ieder bedrijf zal deelnemen aan de ecoregeling. Het ministerie van LNV heeft eerder een indicatie afgegeven tussen de € 110 en € 130, afhankelijk van de maatregelen die op bedrijfsniveau worden genomen. Dit zal betekenen dat circa 70% van het landbouwareaal, dus circa 70% van de bedrijven, zullen gaan deelnemen aan de ecoregeling.
De betaling vanuit de ecoregeling kan een bedrijf alleen ontvangen als maatregelen worden genomen die invulling geven aan bepaalde (maatschappelijke) doelen en diensten. Daarmee is deze betaling in feite een vergoeding voor het uitvoeren van bepaalde (maatschappelijke) diensten en geen inkomenssteun zoals de basispremie.
Onze inschatting is dat de basispremie op circa € 235 per hectare komt te liggen. Om dit bedrag te kunnen ontvangen, moet aan de basisvoorwaarden (conditionaliteit) worden voldaan. In deze basisvoorwaarden zijn ook voorwaarden opgenomen die onder de huidige vergroeningseisen vallen. Echter er gaan méér eisen gelden, die soms ook ‘strenger’ van opzet zijn, waardoor de impact op een bedrijf vaak groter is.
In 2020 was de basis- én vergroeningspremie circa € 370 per hectare. Dit betekent dat de basissteun in het nieuwe GLB fors lager wordt, terwijl meer inspanningen moeten worden geleverd. Wel kunnen bedrijven ook steun ontvangen via de ‘ecoregeling’. Maar hiervoor moeten vaak extra maatregelen worden genomen.
Het geheel is nog niet definitief uitgekristalliseerd. De ontwikkelingen volgen we voor u op de voet en in een volgend bericht komen we bij u terug met de hoofdlijnen van de basisvoorwaarden en de opzet van de ecoregeling.
