Er wordt nog steeds volop geprocedeerd in stikstofzaken. Dit keer hebben verschillende milieuorganisaties in 29 procedures gevraagd om handhavend op te treden tegen agrarische activiteiten die plaatsvinden op basis van het voormalige Programma Aanpak Stikstof (PAS). De provincie Overijssel heeft deze verzoeken al vaker afgewezen. De rechtbank vindt de huidige motivering daarvoor wederom onvoldoende, zoals onder andere blijkt uit haar uitspraak van 11 mei 2022. Dat betekent dat de provincie nu opnieuw moet kijken naar deze stikstofbesluiten.
Tussen 2015 en 2019 was op grond van het PAS voor activiteiten met een beperkte stikstofuitstoot geen vergunning nodig en konden veehouders volstaan met een melding bij bijvoorbeeld een uitbreiding van een veehouderij. In 2019 oordeelde de Raad van State al dat het PAS niet als basis kon dienen om toestemming te geven voor activiteiten die stikstof uitstoten. Hierdoor hebben veel veehouders niet de benodigde Wnb-vergunning. Deze uitspraak was onder andere het startschot voor meerdere verzoeken van milieuorganisaties om handhavend op te treden tegen deze veehouders.
De handhavingsverzoeken zijn afgewezen omdat de provincie handhavend optreden tegen de overtreding (ontbreken van een Wnb-vergunning) onredelijk en onevenredig vindt in verhouding tot de daarmee te dienen belangen. De provincie wijst er onder andere op dat de stikstofuitstoot van de veehouders verwaarloosbaar zijn en de ecologische effecten zeer klein. Bovendien kan de veehouders geen verwijt worden gemaakt van het ontbreken van een vergunning, is vergunningverlening praktisch onmogelijk en heeft de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) toegezegd om niet handhavend op te treden.
De rechtbank vindt dat niet goed is onderbouwd dat de depositietoename verwaarloosbaar is. Ook moet per procedure meer aandacht worden besteed aan de specifieke omstandigheden en belangen, waaronder wat de huidige situatie van de te beschermen natuurwaarden is, in hoeverre de instandhoudingsdoelen voor die natuurwaarden worden gehaald en welke gevolgen de overtreding heeft voor die natuurwaarden.
Dat de provincie alle besluiten categoraal afwijst of dat de minister van LNV een toezegging heeft gedaan verandert het voorgaande niet. Ook dan moeten de natuurbelangen en de gevolgen daarvoor goed in kaart worden gebracht, aldus de rechtbank. De provincie moet nieuwe besluiten nemen en moet dat tijdig doen, op straffe van een te betalen dwangsom.
