De Eerste Kamer ging dinsdag akkoord met aanpassingen in de Huisvestingswet 2014. Gemeenten kunnen straks meer woningen reserveren voor woningzoekenden uit eigen gemeente. Experts waren eerder kritisch. Meer woningen reserveren voor ‘eigen volk’ zou “symptoombestrijding” zijn en problemen op de woningmarkt niet daadwerkelijk oplossen.
Gemeenten mogen straks bij de helft van de beschikbare huurwoningen en bij nieuwe koopwoningen tot de NHG-grens (390.000 euro in 2024) voorrang geven aan mensen met een “economische, maatschappelijke of lokale binding” met de gemeente.
Concreet betekent dit dat mensen die al in de gemeente wonen voorrang kunnen krijgen, maar ook bijvoorbeeld leraren, agenten en verpleegkundigen. Gemeenten die hier gebruik van willen maken, moeten dit opnemen in hun huisvestingsverordening.
De fracties van OPNL, GroenLinks-PvdA, SGP, D66, CDA, Volt, PvdD, VVD, JA21, ChristenUnie, BBB en 50PLUS stemden voor het wetsvoorstel. De fracties van PVV, FVD en SP stemden tegen.
‘Symptoombestrijding’
De aangenomen wetswijziging is een afzwakking van wat BZK-minister Hugo de Jonge en gemeenten voor ogen hadden. Zij wilden bestaande koopwoningen ook meenemen in het nieuwe beleid. Door een amendement van VVD, D66, BBB en JA21 dat de Tweede Kamer in juni aannam, blijven deze buiten schot. De amendementsindieners beriepen zich vooral op het eigendomsrecht en schaarste.
Woningmarktexperts waren eerder kritisch op de wetswijziging. Hoogleraar Peter Boelhouwer voorspelde minimale effecten, doordat gemeenten nu al 25 procent van de nieuw gebouwde koopwoningen selectief kunnen toewijzen. Bovendien had hij een fundamenteler bezwaar: “Meer woningen selectief toewijzen is helemaal geen oplossing. Het is symptoombestrijding, waarmee je juist extra blokkades op de woningmarkt opwerpt.”
Meer aanbod en financieringssystemen
Een mogelijk zinvollere oplossing voor een toegankelijkere woningmarkt is meer woningaanbod. “Er is simpelweg te weinig aanbod. Dat mensen die rondom grotere steden opgroeien daar geen huis kunnen kopen, komt niet primair door woningzoekers uit die steden. Het komt simpelweg doordat er in zowel de steden als de dorpen te weinig huizen zijn”, zei econoom Nic Vrieselaar eerder tegen PONT | Omgeving.
Ook sleutelen aan financieringssystemen is potentieel effectiever beleid dan meer woningen selectief toewijzen. “Mensen uit kleinere gemeenten die daar geen huis kunnen kopen, zijn niet het slachtoffer van instroom van mensen met een hoger inkomen uit de Randstad”, zei ook woningmarktanalist Jasper du Pont. “Ze zijn het slachtoffer van financieringssystemen die de woningmarkt de laatste jaren hebben opgeblazen, waarbij verhuizers een hoge overwaarde meenemen van de oude woning. Daar moet je wat aan doen.”
