De laatste jaren wordt mijn agenda voor een groot gedeelte bepaald door het onderwerp 'private kwaliteitsborging'. Bij de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen die deze private kwaliteitsborging moet gaan regelen hebben we het over verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid. Over vertrouwen en betrouwbaar zijn met als uiteindelijke resultaat een kwalitatief betere bouw en een kleinere overheid.
Het Bouw- en Woningtoezicht zoals dat in Nederland is georganiseerd vergelijk ik wel eens met de vangrail (of geleiderail zoals hij officieel heet) tussen de twee banen op een autosnelweg. Wij hebben als wij gebruik maken van de openbare weg vertrouwen in de kwaliteit van de wegen, ons eigen gedrag op de weg, en vooral hebben wij vertrouwen in het weggedrag van de andere weggebruikers. Toch hebben we een overheid die heeft bepaald dat waar er wegen zijn met een groot risico, er een vangrail wordt geplaatst. Deze vangrail heeft al veel slachtoffers voorkomen, maar toch is het absoluut geen garantie tegen ongelukken. Vertaald naar de huidige taak van het Bouw- en Woningtoezicht, voorkomt zij veel fouten in de bouw, en is zij echt de vangrail gebleken die nodig is op plekken waar het risico op ongelukken het grootst is, maar voorkomen dat er ongelukken gebeuren kan zij niet. Net zoals er ook niet kan worden voorkomen dat er heel soms iemand dwars door de vangrail gaat.
Kijken we naar de ontwikkeling van de private kwaliteitsborging, die ook wel eens wordt gezien als de privatisering van het Bouw- en Woningtoezicht maar het zeker niet is, dan gaat het om vertrouwen. Vertrouwen dat de bouwer de brug sterk genoeg heeft gemaakt, de weg goed blijft onderhouden en vertrouwen dat de weggebruikers binnen de lijnen blijven rijden. Door dit 'vertrouwen' goed te borgen kan de door de overheid geplaatste vangrail worden weggehaald stelt de minister. Ik ben het helemaal met de minister eens dat de primaire verantwoordelijk ligt bij de wegbeheerder en de weggebruiker, en dat we vertrouwen moeten hebben in de geleverde kwaliteit van de wegbeheerder en het weggedrag van de weggebruiker, maar kan iedere weg zonder vangrail? Zeker als het gaat om risicovolle gebouwen zijn er veel bouwregels, die zelfs vaak als lastig of belemmerend worden bestempeld. Maar het gevolg bij een fout kan dan ook erg groot zijn. En de druk die de vaak onbewust onbekwame opdrachtgever de bouwer oplegt vraagt naar mijn mening dan ook om een stevige vangrail. Of deze vangrail wordt geplaatst en gecontroleerd door de overheid, de verzekeraar of door iemand anders laat ik in het midden. Maar mijn vraag is vooral of in de relatie tussen de opdrachtgever en de bouwer, als zij uitsluitend zelf hiervoor verantwoordelijk zijn, straks nog wel een vangrail nodig wordt gevonden.
