Het lijkt onbegonnen werk om de programmaorganisatie die een werkend digitaal stelsel moet afleveren te voorzien van deskundig advies. Vanaf de eerste dag vaart men een geheel eigen koers. Eerst door geheel los van de praktijk een stelsel te ontwerpen waarin de kennis en kunde van op dit vlak werkzame softwareleveranciers zorgvuldig werd genegeerd en daarnaast af te zien van de inbreng van ruimtelijke bureaus die verantwoordelijk zijn voor 70 procent van de planologische plannen in Nederland.
Het Adviescollege ICT-toetsing heeft nu inmiddels vier keer de eer gehad om te ervaren hoe het is om als een kwajongen te worden behandeld. In een eerste advies in september 2017 werd gewaarschuwd voor een "onnodig complex ontwerp", maar dat advies leidde slechts tot het uitsmeren van de te ambitieuze plannen en niet tot een wijziging van het ontwerp. In een tweede advies stelde het Adviescollege in oktober 2020 vast dat de opzet nog steeds complex was en "er is nog steeds onzekerheid over de praktische werkbaarheid en beheersbaarheid van het DSO". De DSO-top en het implementatievehikel 'Aan de Slag met de Omgevingswet' bagatelliseerde dat advies en deed het voorkomen alsof het DSO op het voorziene invoeringsschema lag. In een derde advies, februari 2022, spreekt het Adviescollege wederom zijn zorg uit over de werkbaarheid van het DSO en adviseert daarom indringend testen op functionele en niet functionele aspecten en pleit voor het opstellen van een kritische pad-planning. En nu, bij het advies van 10 oktober, blijkt dat er met de adviezen uit februari maar wat aan is geknoeid. Het Adviescollege blijkt helemaal de stabiliteit, betrouwbaarheid en de technische werking van het DSO niet te kunnen beoordelen "omdat het indringend ketentesten (IKT) niet is ingevuld zoals beschreven in ons eerdere advies en met onvoldoende kwaliteit wordt uitgevoerd". Het IKT-projectteam blijkt al gestruikeld over het uitwerken van testonderwerpen, concrete testgevallen, acceptatie criteria en testdata. Met als gevolg dat niet alle DSO functionaliteit is getest. Voor een deel omdat wat moest worden getest domweg nog niet af is. Daarnaast zijn belangrijke delen die wel af zijn ook niet getest. Het Adviescollege concludeert: "Er zijn geen testontwerpen aangetroffen die de gehele keten integraal, van planvorming tot vergunningverlening afdekken" en "de door ons geadviseerde keten-testomgeving is niet gerealiseerd". Er klinkt enige wanhoop door in het vervolgens gegeven advies voor de komende maanden: "Vorm het bestaande IKT-projectteam om tot een professioneel, centraal ketentest-team".
Hoe, zo mag de Eerste Kamer op wiens verzoek het Adviescollege dit vierde advies uitbracht zich afvragen, is het mogelijk dat de DSO-top domweg belangrijke adviezen blijft negeren en werkzaamheden domweg niet uitvoert? Waarom heeft dat nooit repercussies?
Advies Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO-LV)
Rapport Adviescollege ICT-toetsing: 2 softwareleveranciers reageren
