In 2022 bouwden corporaties 16.015 nieuwe woningen. Dat is iets minder dan in 2021 toen er 16.925 woningen bijkwamen. De gemiddelde kosten voor het neerzetten van een nieuwbouwwoning zijn per vierkante meter met 12 procent gestegen ten opzichte van 2021. Waar een vierkante meter in 2021 nog 2.709 euro kostte, stijgt dit naar 3.022 euro in 2022. Corporaties bouwen steeds meer meergezinswoningen in grote complexen en minder eengezinswoningen als rijtjeshuis. Dit blijkt uit de Aedes-benchmark 2023.
Van de in totaal 16.015 nieuwe gerealiseerde woningen waren 15.220 reguliere woonruimten en 795 eenheden in intramuraal zorgvastgoed, toont de benchmark. De nieuwbouwproductie is lager dan corporaties zouden willen. Dit komt onder andere door lange procedures voor bestemmingsplannen, een tekort aan beschikbare bouwgrond en gestegen bouwkosten.
In 2022 hebben corporaties meer meergezinswoningen met lift gebouwd en minder eengezinswoningen (figuur Bouwvolume per nieuwbouwtype 2020 t/m 2022). Meergezinswoningen bevinden zich in flats of grote appartementencomplexen en hebben een oppervlakte van gemiddeld 59 vierkante meter. Eengezinswoningen zijn rijtjeshuizen die gemiddeld 92 vierkante meter groot zijn. Sinds 2020 worden naar verhouding meer meergezinswoningen gebouwd. Door verandering in gezinssamenstellingen en vergrijzing is er een toenemende behoefte aan deze type woningen.
Het gemiddeld aantal vierkante meter van alle nieuwbouwwoningen daalt van 77 vierkante meter in 2018 naar 68,2 vierkante meter in 2022. Dat komt deels doordat corporaties andere typen woningen bouwen zoals minder eengezinswoningen en meer meergezinswoningen. Maar ook doordat corporaties alle type woningen kleiner bouwen. De gemiddelde oppervlakte van een eengezinswoningen is in 5 jaar tijd met 9 vierkante meter afgenomen, en het oppervlak van de meergezinswoningen met gemiddeld 2 vierkante meter.
De gemiddelde stichtingskosten (grond, bouwkosten en overige kosten) voor een nieuwbouwwoning per vierkante meter zijn met 12 procent gestegen. Waar een vierkante meter in 2021 nog 2.709 euro kostte, was dit toegenomen tot 3.022 euro in 2022. Deels komt dat doordat corporaties kleiner zijn gaan bouwen. Kosten voor bijvoorbeeld badkamers en keukens worden dan verdeeld over minder vierkante meter.
Maar de belangrijkste reden van de oplopende kosten komen door de toename van bouw, materiaal- en loonkosten. Vanaf de tweede helft van 2021 namen de materiaalkosten door corona fors toe. In 2022 kwam daar de oorlog in Oekraïne bovenop. Bovendien stegen de loonkosten in de onderhoud- en bouwsector. De stijging van de kosten is een steeds groter knelpunt voor corporaties bij het realiseren van nieuwbouw.
Eerder dit jaar publiceerde Aedes ook de zogenoemde Aedes-forecast. Met dit instrument krijgen we inzicht in de plannen van corporaties voor de komende jaren. Uit die Aedes-forecast bleek dat bouwlocaties het belangrijkste knelpunt zijn voor het realiseren van nieuwbouw. 63 procent van corporaties gaf aan onvoldoende locaties en grond voor alle geplande woningen te hebben.
Ook geven de corporaties aan dat oplevering van veel woningen trager verloopt dan wenselijk is. De procedures voor bestemmings- of omgevingsplannen werken vertragend. Om het nieuwbouwtempo op te kunnen voeren willen corporaties nu echt doorpakken. Maar ze kunnen dat niet alleen en hebben medewerking van gemeenten en provincies nodig.
